หมายถึง การที่อวัยวะเพศไม่สามารถแข็งตัว หรือแข็งตัวได้ไม่นานพอที่จะประกอบกิจทางเพศจนสำเร็จอุบัติการณ์ จากการสำรวจในอเมริกา ผู้ชายอายุ 40-70 ปี พบได้ 52% แบ่งตามความรุนแรงเป็น ระดับน้อย 17.2%, ปานกลาง 25.2%, รุนแรง 9.6%อุบัติการณ์พบมากขึ้นสัมพันธ์กับอายุ , โรคความดันโลหิตสูง, เบาหวาน, หัวใจ, ดัชนีความโกรธและซึมเศร้า
ลักษณะทางกายวิภาคของอวัยวะเพศ ประกอบดัวย
1. Corpus spongiosum เป็นลำ เนื้อเยื่อพรุน อ่อนนิ่ม ห่อหุ้มท่อปัสสาวะอยู่ ด้านล่าง
2. Corpus cavernosum เป็นแท่งเนื้อเยื่อพรุน ปลอกหุ้มหนา เหนียว 2 แท่งด้านบนอวัยวะเพศ เป็นส่วนที่ทำให้เกิดการแข็งตัว จากการที่เส้นใยและกล้ามเนื้อรอบเนื้อเยื่อพรุน และเส้นเลือดขยายตัว ทำให้เลือดเข้ามาคั่งภายในรูพรุน และกดทับเส้นเลือดดำไม่ให้เลือดไหลกลับ
กลไกการแข็งตัว
เมื่อมีการกระตุ้นหรือความต้องการทางเพศ จะมีการส่งสํญญาณประสาทจากสมอง
ผ่านลงมาไขสันหลังถึงระบบประสาทอัตโนมัติ Parasympathetic ที่ไขสันหลังกระเบนเหน็บ 2,3,4 เกิดการหลั่งสารNitric oxide จากเซลล์บุผนังหลอดเลือดและรูพรุนในCorpus cavernosum
Nitric oxide จะกระตุ้นการทำงานของเอนซัยม์Guanylate cyclase ทำปฏิกิริยาให้เกิดการสร้างสารcyclic Guanosine monophosophate(cGMP) จากสารGuanosine triphosphate(GTP) สารcGMP ไปเปิดช่องทางให้Calcium
เข้าสู่ที่เก็บ ซึ่งปกติสารที่ทำให้เกิดการหดตัวของกล้ามเนื้อต้องอาศัยCalcium เป็นสะพานเชื่อม เมื่อCalcium กลับเข้าที่พัก กล้ามเนื้อของเส้นเลือดและเนื้อเยื่อพรุนของCorpus cavernosum จึงเกิดการคลายตัวให้เลือดไหลเข้ามาคั่ง
สาเหตุของการเกิดโรค
เกิดจากกระบวนการแข็งตัวที่ขั้นตอนใดขั้นตอนหนึ่งเสียไป จำแนกเป็น
1) สาเหตุจากจิตใจ ความวิตกกังวล, ซึมเศร้า, ย้ำคิดย้ำทำ, พฤติกรรมเบี่ยงเบนทางเพศ
2) สาเหตุทางกาย
2.1. ระบบหลอดเลือด Arteriosclerosis, เส้นเลือดแดงตีบ,Peyronie’disease,เบาหวาน, บุหรี่
2.2. ระบบประสาท
– สมอง Parkinson,Stroke, ยาลดความดันโลหิต
– ไขสันหลัง การบาดเจ็บ, หมอนรองกระดูกเสื่อม, เนื้องอก
– เส้นประสาทส่วนปลาย โรคพิษสุราเรื้อรัง, เบาหวาน, ขาดวิตามิน, เส้นประสาทขาด
2.3. ระบบฮอร์โมน ขาดฮอร์โมนเพศชาย, ฮอร์โมนProlactin สูง, ยาCimetidine
การรักษา
1) การรักษาทั่วไป ปรับเปลี่ยนพฤติกรรม, รักษาโรคที่เป็นสาเหตุ, ปรับเปลี่ยนยา
2) จิตบำบัด
3) เครื่องรัดสูญญากาศ
4) การรักษาทางยา ฮอร์โมนทดแทน ยาฉีดเข้าอวัยวะเพศ Papaverine,Phentolamine,Alprostadil(PgE1) ยาสอดท่อปัสสาวะ Alprostadil(PgE1) ยาทาผิวหนัง Minoxidil,Nitroglycerine ยารับประทาน Yohimbine,Phosphidiesteres inhibitor
5) การผ่าตัด หลอดเลือด, ฝังอวัยวะเทียม
การวินิจฉัยโรค
1) ประวัติผู้ป่วย สังคม, ทางเพศ, การเจ็บป่วย, ภรรยา
2) ตรวจร่างกาย ระบบหลอดเลือด, ประสาท, ลักษณะทางเพศ
3) การตรวจทางห้องปฏิบัติการ CBC,BUN,Creatinine, FBS,Cholesteral,Testosterone
4) การตรวจพิเศษเพิ่มเติม มักใช้ในรายที่การรักษาทางยาไม่ได้ผลเช่นการตรวจแข็งตัวยามวิกาล, การฉีดยาเข้าอวัยวะเพศ,
การตรวจหลอดเลือดและระบบ ประสาทเพิ่มเติม
