Day: May 8, 2019

(นพ.วิโรจน์ โตควณิชย์) มีคำถามเกี่ยวกับโรคหัวใจในเด็ก สาเหตุ อาการและการป้องกัน อุบัติการที่พบนั้นประมาณ 5-8 ต่อเด็ก 1000 คน โรคหัวใจพิการแต่กำเนิดนั้นส่วนใหญ่จะพบมีรูรั่วที่ผนังกั้นหัวใจ อาจเป็นหัวใจห้องบน (ASD) หรือผนังกั้นหัวใจห้องล่าง (VSD) อาจพบร่วมกับการตีบของลิ้นหัวใจพัลโมนิค หรือการเกิดสลับที่ของหลอดเลือดแดงพัลโมนิค และหลอดเลือดแดงเออออร์ตาก็ได้ นอกจากนี้อาจพบลิ้นหัวใจตีบหรือรั่ว สาเหตุของโรคหัวใจพิการแต่กำเนิดนั้นที่ทราบแน่ๆ คือ 1. โรคหัดเยอรมันในมารดาที่ตั้งครรภ์ 2. ดื่มแอลกอฮอล์มากขณะตั้งครรภ์ 3. ยาบางอย่าง เช่น ยาทาลิโคไมด์ (ปัจจุบันเลิกใช้แล้ว) 4. ผิดปกติระดับโครโมโซม 5. แม่ตั้งครรภ์ตอนอายุมาก (เกิน 40 ปี) ดังนั้นการป้องกันนั้นจะทำได้โดยฉีดวัคซีนป้องกันหัดเยอรมันในหญิงวัยเจริญพันธุ์ หลีกเลี่ยงการดื่มแอลกอฮอล์ และยาบางอย่างระหว่างการตั้งครรภ์ (ปรึกษาแพทย์ก่อนใช้ยา)และอาจตรวจโครโมโซมจากน้ำคร่ำระหว่างตั้งครรภ์ ส่วนโรคลิ้นหัวใจรูห์มาติคนั้นมักพบบ่อยในชุมชนที่มีเศรษฐานะไม่ดี เกิดจากเชื้อสเตรปที่ทำให้เกิดอาการเจ็บคอ และได้รับยาปฏิชีวนะไม่เพียงพอ พบได้ในกลุ่มเด็กวัยเรียน ปัจจุบันโรคลิ้นหัวใจรูห์มาติคยังเป็นปัญหาสำคัญของเด็กไทยอยู่ อาการของโรคหัวใจพิการแต่กำเนิดประกอบด้วย อาการเหนื่อย เด็กมักจะมีอาการของการเลี้ยงไม่โต น้ำหนักตัวน้อยกว่าปกติ และมีการติดเชื้อในทางเดินหายใจบ่อยๆ อาจจะมีอาการเขียวที่ริมฝีปากและเล็บร่วมด้วย เด็กเล็กจะเหนื่อยง่ายเวลาดูดนม และจะมีอาการหอบร่วมด้วยถ้ามีอาการหัวใจล้มเหลว เด็กโตจะมีอาการเหนื่อยง่ายเวลาออกกำลัง อย่างไรก็ตามเด็กบางคนอาจไม่มีอาการอะไรเลย จะทราบก็จากการตรวจหัวใจเท่านั้น ส่วนโรคลิ้นหัวใจรูห์มาติคนั้น เด็กจะมีอาการเหนื่อยง่าย หัวใจเต้นเร็วและหอบเวลามีหัวใจล้มเหลว ถ้ามีอาการรุนแรงจะมีอาการไอเป็นเลือดจากความดันหลอดเลือดแดงในปอดสูงได้ โรคหัวใจในเด็กนั้นนอกจากจะทราบได้จากการตรวจร่างกาย ในปัจจุบันการตรวจโดยคลื่นเสียงสะท้อนหัวใจ (Echocardiography) จะทราบได้แน่นอนและแม่นยำ โรคหัวใจในเด็กนั้นส่วนใหญ่ในเด็กเล็กจะพบโรคหัวใจพิการแต่กำเนิด และในเด็กโตขึ้นหลังเข้าโรงเรียน จะพบโรคลิ้นหัวใจรูห์มาติค หากสงสัยว่าเด็กอาจมีอาการของโรคหัวใจแล้ว โปรดปรึกษากุมารแพทย์ประจำตัว หรือแพทย์โรคหัวใจเด็กโดยตรงก็ได้

คำถาม อาการวูบหน้ามืดเป็นลม เกิดจากสาเหตุใดได้บ้าง จะมีวิธีการดูแลตัวเองอย่างไร คำตอบ โดย นายแพทย์วิโรจน์ โตควณิชย์ อาการวูบหน้ามืดเป็นลมสิ่งแรกที่ต้องรู้ คือ หมดสติจริงๆหรือไม่ คนไข้รู้เรื่องได้ยินที่เราพูดหรือเปล่า สาเหตุของวูบเป็นลมแบ่งได้กว้างๆ เป็น 3 อย่าง คือ 1. สาเหตุจากจิตใจ เครียด 2. โรคลมชัก (ซึ่งอาจไม่ชักให้เห็น) 3. เกิดจากความดันตกแล้วเลือดเลี้ยงสมองไม่พอ หรืออาจเกิดจากเสียเลือดเลี้ยงสมองเอง สาเหตุจากความดันตกที่พบบ่อยๆ คือ ความดันตกลงเวลาลุกขึ้นยืนระยะแรก อาจรู้สึกมึนศีรษะหรือเวียนหัวก่อน แต่ถ้าลุกเร็วๆ อาจวูบได้ เราพบได้ในคนที่กินยาลดความดันมากเกินไป นอกจากนี้ในคนที่มีโรคการเต้นผิดปกติของหัวใจ เช่น บางครั้งช้าเกินไป บางครั้งเร็วมากเกินไป ทำให้ความดันลดลง มีอาการเป็นลมหมดสติได้ ในคนที่ไอแรงๆ เบ่งปัสสาวะหรืออุจจาระแรงๆ อาจทำให้หัวใจเต้นช้าลงได้จนความดันตกลง หรือในบางกรณีที่ยืนตากแดดนานๆ ก็อาจมีอาการเป็นลมหน้ามืดได้ ดังนั้นถ้าพบคนที่มีอาการหน้ามืดเป็นลม ควรให้คนไข้นอนราบยกขาสูงขึ้น จัดสิ่งแวดล้อมให้อากาศถ่ายเทได้ดี ดูว่าคนไข้รู้สึกตัวอยู่หรือไม่ คลำชีพจรดูว่าชีพจรเบาช้ามาก (ต่ำกว่า 40) หรือเร็วมาก (มากกว่า 150) จะช่วยในการวินิจฉัยได้ว่าสาเหตุเกิดจากหัวใจหรือเกิดจากสาเหตุอื่น

ถาม – ตอบโรคหัวใจ โดย น.พ. วิโรจน์ โตควณิชย์ มีคำถามว่าอายุ 40 ปี ยังไม่มีลูกหลังแต่งงานมาหลายปี อยากทำเด็กหลอดแก้วแต่กลัวว่าลูกเกิดมาจะมีปัญหาโดยเฉพาะโรคหัวใจและไม่ฉลาด ในการทำเด็กหลอดแก้วนั้น เด็กที่โตขึ้นมายังไม่เคยมีรายงานว่ามีความผิดปกติมากกว่าเด็กที่คลอดปกติ แต่ปัญหาคือ ส่วนใหญ่แม่ที่อายุเกิน 40 ปี จากสถิติพบว่าในหญิงที่อายุมากขึ้นจะมีโอกาสของลูกจะเป็นโรคดาวน์ (Down Syndrome) มากขึ้นโดยเฉพาะหลังอายุ 35 ปีขึ้นไป และพบถึง 4% ในหญิงตั้งครรภ์อายุมากกว่า 45 ปี อย่างไรก็ตามเราสามารถตรวจโครโมโซมของเด็กในครรภ์ โดยการเจาะเอาน้ำคร่ำมาตรวจโครโมโซมว่าผิดปกติหรือไม่ได้ โดยจะตรวจตอนตั้งครรภ์ได้ 5 เดือน ความจริงแล้วสาเหตุของโรคหัวใจพิการแต่กำเนิดนั้นส่วนใหญ่แล้วยังไม่ทราบแน่ชัดมีทั้งเป็นผลจากความผิดปกติทางพันธุกรรมและ จากสิ่งแวดล้อม แม่ที่มีหัวใจพิการแต่กำเนิดโอกาสจะให้กำเนิดลูกที่มีหัวใจพิการมากกว่าปกติเล็กน้อย อย่างไรก็ตามไม่ใช่เหตุผลที่จะ ไม่ตั้งครรภ์เนื่องจากเราพบเพียงประมาณ 2 – 10% นอกจากนี้แม่ที่มีโรคบางอย่างเช่นโรคเอส แอล อี ลูกที่เกิดมาอาจมีความผิดปกติที่หัวใจได้ สาเหตุที่ทราบแน่ชัดในปัจจุบันนี้คือ 1. ติดหัดเยอรมันระหว่างตั้งครรภ์ โดยเฉพาะ 5 เดือนแรก ลูกที่เกิดมาอาจจะมี ศีรษะเล็ก หูหนวก ตามีต้อกระจก และโรคหัวใจ 2. แอลกอฮอล์ ทำให้การเจริญเติบโตของเด็กในครรภ์ผิดปกติ และมีโรคหัวใจได้ 3. ยาบางอย่าง เช่น Lithium ซึ่งใช้รักษาโรคซึมเศร้า ยากันชัก ยารักษาสิว Retinoic acid 4. การได้รับรังสีจากเอ็กซเรย์ในขนาดสูง จะพบว่าสาเหตุเหล่านี้เป็นสิ่งที่หลีกเลี่ยงได้ และควรฉีดวัคซีนป้องกันหัดเยอรมันตั้งแต่เด็ก.