Knowledge

คำถามจากผู้เข้าร่วมกิจกรรมสัมมนา “ไวรัสตับอักเสบ B และ C โรคร้ายที่คุณไม่ควรมองข้าม” วันที่ 18-19 กุมภาพันธ์ 2556 ณ ธนาคารไทยพาณิชย์ สำนักงานใหญ่ 1. ปริมาณยาที่ทานจำนวนเท่าใดถึงจะส่งผลต่อตับ ตอบ ขึ้นอยู่กับชนิดของยา แต่แนะนำให้ทานตามฉลากยาหรือคำแนะนำของแพทย์ 2. การรับประทานอาหารที่ทำจากตับสัตว์ จะมีโทษต่อร่างกายหรือไม่ โดยเฉพาะเด็กเล็กที่รับประทานตับสด ตอบ การทานตับไม่มีโทษต่อร่างกายแต่ควรปรุงให้สุกก่อนทานค่ะ เพื่อลดการปนเปื้อนเชื้อโรคต่างๆ 3. มีภูมิคุ้มกันไวรัสตับอักเสบ B จะเป็นไวรัสตับอักเสบ C ได้ด้วยหรือไม่ ตอบ การมีภูมิคุ้มกันต่อไวรัสตับอักเสบ B ไม่สามารถป้องกันการติดเชื้อไวรัสตับอักเสบ C

ความสำคัญของไต โรคไตวายเรื้อรังและการรักษา นพ.วิรุฬห์ มาวิจักขณ์ Diplomate, American Board of Internal Medicine and Nephrology คนเราเกิดมามีไตอยู่ 2 ข้าง หน้าที่สำคัญของไต คือ การขับของเสียต่างๆ ที่อยู่ในร่างกายออกทางปัสสาวะ ทำให้เลือดและร่างกายคนเราสะอาด, ของเสียที่ไตต้องขับออกส่วนหนึ่งมาจากการเผาผลาญอาหารในร่างกาย และอีกส่วนหนึ่งมาจากการทำงานของอวัยวะต่างๆ ในร่างกาย ถ้าคนเราไม่มีไต หรือไตวายหยุดทำงาน ของเสียเหล่านี้จะคั่งค้างอยู่ในกระแสเลือดและในร่างกาย ทำให้เลือดและร่างกายสกปรก ในที่สุดอวัยวะต่างๆ ในร่างกายก็จะเป็นพิษ หยุดทำงานและเสียชีวิต หน้าที่ของไต นอกจากหน้าที่ขับของเสียออกจากร่างกายแล้ว ไตยังทำหน้าที่สำคัญๆ

คำถามจากผู้เข้าร่วมกิจกรรมสัมมนา “เสริมสร้างอัจฉริยะภาพลูกรัก…ให้ห่างไกลโรคสมอง” 1. EQ ช่วงอายุที่เด็กจะเรียนรู้และซึมซับได้ดี รวมทั้งแก้ไขเรื่องอารมณ์ร้อนเป็นช่วงอายุกี่ปี ถึงกี่ปี ตอบ EQ สามารถพัฒนาได้ตั้งแต่อายุ 2 ขวบ (ดีที่สุด 2-6 ขวบ) จะเป็นช่วงที่เด็กกำลังพัฒนาสมองทุกส่วน ดังนั้นช่วงนี้เหมาะจะเป็นช่วงพัฒนาอีคิวครับ แต่เด็กที่โตกว่านี้ก็สามารถพัฒนาได้ครับ แต่อาจไม่เท่าช่วงวัยนี้ครับ และเช่นเดียวกันครับ อีคิวเป็นตัวที่ช่วยให้การแสดงออกทางอารมณ์เหมาะสม บางคนอารมณ์ร้อน แต่ก็ไม่หนักถึงขนาดทำร้ายตนเองหรือผู้อื่นครับ 2. เรื่องการใช้มือซ้าย ปัจจุบันลูกใช้มือซ้ายทานอาหารบางครั้ง ที่บ้านมักจะบอกให้ใช้มือขวาทานถึงจะดี ที่ดีที่สุดควรปล่อยให้ใช้มือซ้ายไปเลยหรือไม่ ตอบ ความถนัดเรื่องซ้าย-ขวา จะเริ่มเมื่อเด็กอายุ 2 ปีขึ้นไป ปัจจุบันการใช้มือซ้าย-ขวา

เส้นเลือดในสมองเปรียบเสมือนท่อประปา ที่นำเลือดไปเลี้ยงสมอง โดยเส้นเลือดเป็นของคนคนเดียวกันทั้งร่างกาย ดังนั้นหากหลอดเลือดเสื่อมก็จะทำให้เกิดโรคหลอดเลือดในสมองได้ ดังนั้นปัจจัยเสี่ยงจึงมีทั้งที่แก้ไขได้และ แก้ไขไม่ได้ ปัจจัยเสี่ยงที่ไม่สามารถแก้ไขได้ ได้แก่ อายุ เมื่ออายุมากขึ้นความเสื่อมของเส้นเลือดก็จะตามมาในแต่ละบุคคล ยิ่งอายุมากขึ้น หลอดเลือดในสมองก็จะเสื่อมมากขึ้น เหมือนท่อประปาในบ้านที่ใช้นานขึ้น ก็จะมีโอกาสที่จะมีตะกอนมาเกาะมากกว่าคนอายุน้อย เพศชาย มีประวัติคนในครอบครัวเป็นโรคหลอดเลือดสมอง เคยมีประวัติโรคหลอดเลือดสมองตีบหรือโรคหลอดเลือดในสมองแตกมาก่อน ปัจจัยเสี่ยงที่สามารถแก้ไขได้ ได้แก่ โรคความดันโลหิตสูง เมื่อมีโรคความดันโลหิตสูงควรพบแพทย์เพื่อตรวจวัดความดันและรับประทานยาอย่างต่อเนื่อง ถึงแม้ว่าจะไม่มีอาการผิดปกติใดๆก็ตาม เนื่องจากความดันโลหิตที่สูงจะไปทำให้เส้นเลือดในสมองแตกได้ง่าย และทำให้เส้นเลือดในสมองมีความเปราะมากขึ้น โรคเบาหวาน ควรควบคุมระดับน้ำตาลให้อยู่ในระดับปกติ ภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะ หากผู้ป่วยมีภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะ (Atrial fibrillation or atrial flutter) มักจะทำให้เกิดลิ่มเลือดในหัวใจและลิ่มเลือดในหัวใจอาจจะลอยไปอุดเส้นเลือดในสมองได้ การแก้ไขภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะมักจะทำได้โดยการจี้ไฟฟ้าที่หัวใจ หรือหากไม่สามารถแก้ไขได้ ผู้ป่วยจำเป็นที่จะต้องได้รับยาละลายลิ่มเลือด อย่างต่อเนื่อง

อาการที่น่าสงสัยว่าจะเป็นโรคหลอดเลือดสมอง -ปากเบี้ยวหรือชาบริเวณใบหน้า -ปวดศีรษะอย่างรุนแรง -แขนขาอ่อนแรงหรือชาครึ่งซีก -วิงเวียนศีรษะประกอบกับเดินเซ -พูดไม่ชัด นึกคำพูดไม่ออก ฟังไม่รู้เรื่อง เมื่อสงสัยว่าเป็นโรคหลอดเลือดสมองต้องปฏิบัติอย่างไร โรคหลอดเลือดสมองถือเป็นภาวะฉุกเฉินทางการแพทย์ (Brain attack) ผู้ป่วยต้องได้รับการรักษาอย่างเร่งด่วน ในกรณีที่ผู้ป่วยไม่สามารถให้ประวัติเองได้ เแพทย์จำเป็นที่จะต้องทราบเวลาที่ญาติพบเห็นผู้ป่วยเป็นปกติครั้งสุดท้าย ถ้าผู้ป่วยมาถึงโรงพยาบาลภายในเวลาสี่ชั่วโมงครึ่งหลังจากอาการเริ่มต้น แพทย์จะสามารถให้ยาละลายลิ่มเลือด(rt-PA) เพื่อละลายลิ่มเลือดในสมอง และทำให้สมองส่วนที่ขาดเลือดกลับมาเป็นปกติได้ หากไม่สามารถให้ยาละลายลิ่มเลือดได้ แพทย์ก็ยังจำเป็นที่จะต้องรับผู้ป่วยไว้เป็นผู้ป่วยในโรงพยาบาลเพื่อสังเกตอาการ ในกรณีที่ผู้ป่วยเกิดอาการภายใน 7 วัน หากสงสัยว่าผู้ป่วยมีอาการของโรคหลอดเลือดสมองให้ดำเนินการดังนี้ 1. โทรศัพท์แจ้งโรงพยาบาลที่อยู่ใกล้ที่สุด โรงพยาบาลพระรามเก้า 02-202-9999 และแจ้งอาการที่ผู้ป่วยเป็น เวลาที่ผู้ป่วยมีอาการ โดยทางโรงพยาบาลจะจัดส่งรถโรงพยาบาลไปรับตัวผู้ป่วยในทันที

ปัจจุบันโรคหลอดเลือดสมองเป็นโรคที่เป็นสาเหตุการเสียชีวิตและสาเหตุของความพิการในลำดับต้นๆของประชากรในประเทศไทย ทั้งๆที่เป็นโรคที่ป้องกันและรักษาได้หากผู้ป่วยมารับการรักษาภายในเวลาที่ทันท่วงที โรคหลอดเลือดสมองคืออะไร (STROKE) คนไทยมักรู้จักโรคหลอดเลือดสมองกันว่าโรคอัมพาต หรืออัมพฤกษ์ ซึ่งเกิดได้จากสองสาเหตุคือ เส้นเลือดในสมองแตก และเส้นเลือดในสมองตีบ ทั้งสองกรณีนี้จะทำให้เนื้อเยื่อสมองที่โดนผลกระทบไม่ทำงาน เช่นถ้ามีอาการในบริเวณที่ควบคุมการขยับของแขนขาด้านใดด้านหนึ่ง ก็จะทำให้แขนขาด้านนั้นขยับไม่ได้ ถ้าเป็นถาวรก็จะเรียกว่าเป็นอัมพาต ถ้าเป็นชั่วคราวก็จะเรียกว่าอัมพฤกษ์นั้นเอง คล้ายๆอาการของโรคหลอดเลือดหัวใจตีบ (heart attack) แต่เป็นโรคหลอดเลือดสมอง ( brain attack) แทน อาการของโรคหลอดเลือดสมองเป็นอย่างไรได้บ้าง ในปัจจุบันหากผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองแบบขาดเลือดมารับการรักษาภายในเวลา สี่ชั่วโมงครึ่ง สามารถที่จะให้ยาละลายลิ่มเลือดเพื่อที่จะช่วยให้สมองในบริเวณที่ขาดเลือดกลับมาทำงานได้ตามปกติ ดังนั้นอาการที่เป็นทันทีทันใดและควรสังเกตง่ายๆในเบื้องต้นจึงได้แก่ F.A.S.T. F-Face : ผู้ป่วยจะมีอาการหน้าเบี้ยวด้านใดด้านหนึ่ง หรือผู้ป่วยบางท่านอาจจะมีอาการระหว่างการรับประทานอาหารแล้วมีอาหารไหลออกจากปากหรือน้ำลายไหลออกจากมุมปากด้านใดด้านหนึ่ง ทดสอบง่ายๆได้โดยให้ผู้ป่วยลองยิ้มหรือยิงฟัน A-Arms : ผู้ป่วยจะขยับแขนขาด้านใดด้านหนึ่งไม่ได้

คำถามจากกิจกรรมสัมมนา “100 เรื่องราวที่คุณแม่ตั้งครรภ์…ต้องรู้” 1. ลูกดิ้นเยอะ เวลากลางวันหลายช่วง และกลางคืนช่วงตี2-ตี5 อยากทราบว่าเขาจะพักผ่อนพอไหม ตอบ. ลูกดิ้นเป็นเรื่องที่ไม่มีอะไรน่ากังวลเลยค่ะ และลูกมักจะดิ้นใกล้เวลารับประทานอาหาร และเวลาอิ่มแล้ว หรือเวลามีเสียงดังรอบตัว คุณแม่จึงควรรับประทานอาหารให้ตรงเวลา และหลีกเลี่ยงการได้ยินเสียงดังค่ะ 2. อาการเท้าบวม เดินแล้วเหมือนมีน้ำอยู่ในเท้า นอนพักเอาหมอนหนุนตอนกลางคืน ตื่นมายังบวมอยู่ อยากทราบว่าเกิดจากอะไร ผิดปกติหรือไม่ ตอบ. ถ้าเท้าบวมตอนเย็นเนื่องจากยืน เดิน ตลอดวัน และยุบตอนตื่นเช้า ถือว่าเป็นอาการปกติได้ค่ะ แต่ถ้าบวมเลยข้อเท้าขึ้นมาถึงหน้าแข้ง กดแล้วบุ๋ม และยังบวมตอนตื่นนอนตอนเช้า อาจมีภาวะครรภ์เป็นพิษ ควรไปพบแพทย์ก่อนนัดค่ะ

ไส้ติ่ง หรือ Appendix นี้มีรูปร่างเหมือนตัวหนอน ห้อยออกมาจากส่วนของลำไส้ใหญ่ที่เรียกว่า Cecum ไม่มีประโยชน์อะไรต่อการย่อยอาหาร แต่นานๆ ทีมันก็เกิดอักเสบขึ้นมา โรคไส้ติ่งอักเสบหรือไส้ตันนี้ ทุกคนควรรู้จักอาการเอาไว้ เพราะอาจเกิดขึ้นได้กะทันหัน โรคนี้เริ่มต้นด้วยอาการปวดท้อง ตอนแรกปวดตรงกลางสะดือ ไม่กี่ชั่วโมงต่อมา จุดปวดนี้ค่อยๆย้ายมาอยู่ที่ท้องน้อยด้านขวา ถ้าเราเอามือกดตรงส่วนนี้ของหน้าท้อง จะยิ่งรู้สึกเจ็บมากขึ้นจนแทบทนไม่ได้ ผู้เป็นมักจะมีไข้ขึ้นและอาเจียนติดๆกัน บางคนหยุดถ่าย แต่บางคนก็ท้องเดิน ถ้ามีอาการเช่นนี้ต้องรีบไปโรงพยาบาล ให้แพทย์เขาตรวจดูทันที เพราะถ้าไส้ติ่งอักเสบจริง จะต้องทำการผ่าตัดก่อนที่ไส้ติ่งจะทะลุแตกในท้อง และเป็นอันตรายต่อชีวิต การผ่าไส้ติ่งนี้ ไม่ใช่เรื่องยากหรืออันตราย เมื่อแพทย์เขาตัดตัวไส้ติ่งที่อักเสบนั้นทิ้งไป อาการปวดท้องและอาเจียนก็จะหยุดลง หลังจากนั้นประมาณ 2 อาทิตย์