Author: [email protected]

นพ. ระพีพันธุ์ กัลยาวินัย อายุรแพทย์ และ ผู้เชี่ยวชาญทางเดินอาหาร และ โรคตับ เป็นที่ทราบกันดีอยู่แล้วว่า โรคไวรัสไม่ว่าโรคใดก็ตาม ถ้าสามารถก่อให้เกิดโรครุนแรง หรือเรื้อรังได้ จะเป็นโรคที่น่ากลัวมาก เพราะปัจจุบันยาที่สามารถรักษาเชื้อไวรัส ในร่างกายของคนเรา ยังได้ผลไม่ดีนัก พบว่าโรคไวรัสชนิดหนึ่ง ซึ่งพบในคนแถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้สูงมาก ก่อโรคและอาการแทรกซ้อนที่น่ากลัวได้หลายชนิด นั่นคือไวรัสตับอักเสบ ซึ่งปัจจุบันค้นพบ ชนิด ย่อย ๆ แล้วคือ ไวรัสตับอักเสบเอ (virus A) ถึงไวรัส เอช (virus H) แต่ไวรัสที่ก่อปัญหาในเมืองไทย และที่สามารถตรวจในประเทศไทยได้ ยังคงมีเพียง ไวรัส เอ ,บี ,ซี ,ดี ,อี แหม มีหลายตัวอย่างกับ วิตามินเลยครับ ในที่นี้ จะกล่าวถึงเฉพาะ ไวรัสบี ซึ่งพบมากในคนไทย และเป็นไวรัสตัวหนึ่งซึ่งสามารถก่อโรคตับเรื้อรังได้ เรามาดูรายละเอียดที่คุณควรรู้ที่สำคัญ ๆ กันดีกว่า 0. สาเหตุ เป็นไวรัส DNA 2 สาย ชนิดหนึ่งที่ทำร้ายตับเท่านั้น แต่อาจมีอาการของระบบอื่นนอกเหนือจากตับร่วมด้วยได้ แต่ ต้องมีตับอักเสบร่วมด้วย 1. ใกล้ตัวอย่างไรหรือ เชื่อหรือไม่ว่า ในประเทศไทย พบว่าอยู่ในกลุ่มประเทศที่มีการติดเชื้อไวรัสบีสูงมาก ประมาณว่าพบ พาหะนำเชื้อโรคนี้ถึง 6 – 12 % คือประมาณว่า 1 ใน 10 คน มีเชื้อนี้อยู่ในตัวโดยไม่เกิดอาการ แต่คอยแพร่เชื้อนี้ให้คนอื่นอยู่ (แต่ในปัจจุบันหลังฉีดวัคซีนป้องกันในเด็กทุกคน ทำให้เปอร์เซ็นต์โดยรวมลดลงต่ำกว่า 7 % แล้ว โดยคนในวัยมากกว่า 30 ปี ก็ยังมีอัตราสูงใกล้ 10 % อยู่) และคนไทยหลายคนต้องเคยประสบปัญหานี้มาบ้าง ไม่ว่าจะติดเชื้อแบบไม่รุนแรง ลักษณะคล้ายหวัด มีตัว ตา เหลือง หรือปัสสาวะเข้ม (ติดเชื้อฉับพลัน) จนถึงไวรัสลงตับรุนแรงแล้วหายขาด บวกด้วยคนที่เป็นพาหะทั้งหลายดังกล่าวตอนต้นว่าประมาณ 10 % แล้วอาจรวมได้ถึง 20 – 50 % เลยทีเดียว ก็ลองนับดูนะครับว่าบ้านคุณมีกี่คน หาร สี่ดู “โอโห เยอะจังครับหมอ” คืออย่างนี้ อย่าเพิ่งตกใจไปนะครับคือโรคนี้ถ่ายทอดในครอบครัวนะครับ ฉะนั้นครอบครัวไหนเป็นที่พ่อ แม่ ไม่ป้องกันให้ดี ก็ยกโหลทั้งตระกูลล่ะครับ ส่วนคุณที่ไม่มีประวัติด่างพร้อยใน ครอบครัว ก็ อย่างเพิ่งตกใจไปครับ, ไวรัสบีถ้าเทียบการติดต่อง่ายแล้ว ถือว่าติดง่ายที่สุดถ้าเทียบกับไวรัสอื่นเช่น ไวรัสซี หรือ เอดส์ ถ้ารับเชื้อในปริมาณน้ำที่ปนเบื้อนเข้ามาเท่ากัน 2. แล้วมันทำไมเยอะมากขนาดนั้นล่ะครับ ผมจะมีวิธีไม่ให้ติดต่อเจ้าไวรัสได้อย่างไรบ้างครับ ปกติแล้ว ไวรัสนี้ติดต่อได้ 3 ทางครับ คือ 2.1 ทาง perinatal หรือ vertical คือลูกที่คลอดจากแม่ที่เป็นเชื้อนี้อยู่เดิม ซึ่งเป็นหนทางที่ทำให้เกิดการติดต่อมากที่สุดก็ทางนี้แหละครับ แม้พบว่านมจะมีเชื้อนี้อยู่ แต่การดื่มกินเชื้อ ไม่พบว่าสามารถทำให้เกิดการติดต่อได้ และน้ำนมมารดามีประโยชน์มากกว่า นมอื่น ๆ จึงยังแนะนำให้มารดาที่มีเชื้อ สามารถให้นมบุตรได้ตามปกติ 2.2 ทางเพศ (Sexual) คือทาง สามี ภรรยา หรือ เพศสัมพันธ์อย่างไม่ระมัดระวัง ประมาณว่า คนที่มีเชื้ออยู่ไม่ว่ามีอาการหรือไม่ จะสามารถถ่ายทอดไปได้ถึง 16 – 40 % ของ sexual partner เลยครับ นั่นคือไม่ 100 % ที่ต้องเป็น เพราะฉะนั้นคนที่พบโรคนี้ สามี, ภรรยา และบุตร ควรมาเช็คตรวจให้แน่ใจทุกคนครับ ถ้ายังไม่ติดเชื้อจะได้ให้วัคซีนกระตุ้นภูมิต้านทานป้องกันไว้ 2.3 ทางอื่น ๆ เช่น รับเลือดจากผู้อื่น เข็มที่เปื้อนเลือด แทงผ่านผิวหนัง (ใช้เข็มยาเสพติดร่วมกัน หรือ บุคลากรทางแพทย์เกิดอุบัติเหตุเข็มตำ) , การล้างไตที่ต้องใช้เลือดในการทำการล้าง รวมทั้งพวกที่ชอบสัก เจาะหู ที่ไม่ใช้เครื่องมือที่ล้างให้ดีด้วย เชื้อนี้พบทางน้ำลายด้วย แต่มีรายงานติดต่อทางถูกกัดแล้วน้ำลายเข้าสู่เลือดทางแผล ส่วนการทานอาหารรับเชื้อเข้าไป มีรายงานติดต่อ (เจ้าหน้าที่ lab ดูดเลือดจากหลอดตวงเข้าปากแล้วเป็นโรค, มีเชื้อมากพอในน้ำลาย และ semen ในการติดต่อ, sporadic case) แต่ไม่น่าเป็นการติดต่อหลัก 3. ใกล้ตัว แต่ไม่เห็นเป็นไรเลยนี่ครับหมอ ใคร ๆ เขาก็เป็น อย่างนั้นผมก็เป็นมั่งก็ได้นี่ครับ ไม่เห็นน่ากลัวเลย สาเหตุที่ทำให้โรคนี้ มีจำนวนผู้เป็นพาหะจำนวนไม่มากก็เนื่องจาก โรคนี้ก่อโรคแล้วจะหายถึง 90 % แต่ในคนที่เป็นก่อนที่จะหายเป็นภาวะ ช่วงการติดต่อช่วงแรกอาจรุนแรงถึงกับตับวาย หรือบางคนเรียกไวรัสลงตับ (ประมาณแค่น้อยกว่า 1 %) แต่นั่นหมายถึงอาจเสียชีวิตได้ รวมทั้งบางราย ถึงหายจากฉับพลันก็อาจเกิดปัญหาเป็นพาหะต่อ และเกิดการอักเสบเรื้อรังมีไวรัสอยู่กับตัวไปตลอดชีวิตถึง 5 – 10 % (ขณะที่ติดต่อผ่านการตั้งครรภ์ถ้าไม่ป้องกันจะเกิดโรคเรื้อรังถึง

วิทยาการใหม่กับไวรัสตับอักเสบบี น.พ.วิชัย ศิริบุญคุ้ม สวัสดีครับท่านผู้อ่านทุกท่าน พบกันอีกครั้งหลังจากว่างเว้นมานานนะครับ ปัจจุบันคนไทยเอาใจใส่ในสุขภาพกันมากขึ้น ถึงแม้เศรษฐกิจจะไม่อู้ฟู่เหมือนในอดีต แต่เรื่องสุขภาพเราก็ไม่ยอมละเลยใช่มั๊ยละครับ วันนี้เราจะมาคุยกันเรื่องไวรัสตับอักเสบบี ผมเชื่อว่าพวกเราคงจะคุ้นเคยกับเจ้าไวรัสตัวนี้มาพอควรนะครับ วันนี้จึงอยากหยิบยก “วิทยาการใหม่กับไวรัสตับอักเสบบี” มาคุยกัน ให้สมกับเป็นคนไทยที่เอาใจใส่สุขภาพในยุค 2000 ดีกว่า ตับอักเสบนี่เกิดได้จากหลายสาเหตุนะครับ ที่สำคัญ ได้แก่ การติดเชื้อไวรัส , ตับอักเสบจากยาและสารพิษ , ตับอักเสบเนื่องจากไขมันแทรกที่ตับ ซึ่งพบได้มากขึ้นเรื่อยๆ และสุดท้ายเป็นกลุ่มที่ไม่พบสาเหตุแน่นอน มีไวรัสตั้งมากมายที่ก่อให้เกิดตับอักเสบ แต่มีอยู่กลุ่มหนึ่งซึ่งก่อให้เกิดความผิดปกติของตับโดยเฉพาะ เราเรียกว่า ไวรัสตับอักเสบ (Viral hepatitis) ซึ่งในปัจจุบันพบว่ามีทั้งชนิด A , B , C , D , E , F , G และ เชื่อว่าคงจะค้นพบต่อไปได้อีกเรื่อยๆ อย่างแน่นอน แต่วันนี้เราจะว่ากันเฉพาะไวรัสตับอักเสบบี (hepatitis B Virus : HBV) เรารู้จักไวรัสตับอักเสบบี กันมานานแล้วละครับ แต่ด้วยเทคโนโลยีการตรวจ DNA ของไวรัสตัวนี้ และการตรวจเชื้อใน Cell ตับ ทำให้เราทราบว่า นอกจากสายพันธุ์ทั่วๆไป (Wild type) ที่เราตรวจได้ด้วยวิธีธรรมดา (Viral marker) เรายังพบไวรัสบีที่กลายพันธุ์ (Mutant) ความรู้เกี่ยวกับไวรัสบีใหม่ๆ อีกอย่างน่าจะเป็นเรื่องของความก้าวหน้าทางด้านการรักษาตับอักเสบบีเรื้อรัง (chronic hepatitis B) จากการศึกษาพบว่าครึ่งหนึ่งของประชากรโลกเคยติดเชื้อไวรัสบี และประมาณ 350 ล้านคนเป็นพาหะ (Carrier) ของ HBV เป็นที่น่าตกใจว่า 75% ของพาหะเหล่านี้อยู่ในทวีป Asia สำหรับในเมืองไทยนั้นมีพาหะของ HBV ประมาณ 8 – 15% การติดเชื้อ HBV ที่สำคัญได้แก่ การติดเชื้อขณะคลอด ลูกที่คลอดจากแม่ที่มีเชื้อ HBV ปริมาณมาก (HBs Ag และ HBe Ag positive) เรียกว่า Perinatal transmission การฉีด Vaccine ในเด็กแรกคลอดจะลดจำนวนการติดเชื้อ HBV ได้มาก การติดเชื้อวิธีอื่นๆ ได้แก่ การได้รับการถ่ายเลือด (Blood and blood product transfusion) ปัจจุบันมีการตรวจ screen HBV อยู่แล้วจึงลดการติดเชื้อจากวิธีนี้ การมีเพศสัมพันธ์กับคนที่เป็นพาหะก็ติดเชื้อได้ , การติดเชื้อจากเข็มฉีดยาที่ไม่สะอาด , การเจาะหู , การสัก (tattooing) ก็เป็นสาเหตุที่พบได้บ่อยๆ ติดเชื้อแล้วมีอาการอะไร โดยทั่วไปมีระยะฟักตัวประมาณ 45 – 90 วันครับ อาการอาจแบ่งเป็นตับอักเสบเฉียบพลัน (Acute hepatitis B) หรือตับอักเสบเรื้อรัง (chronic hapatitis B) อาการของตับอักเสบเฉียบพลันนี้มีความรุนแรงแตกต่างกันไป มีตั้งแต่ไม่มีอาการเลยหรือมีอาการต่างๆ เหล่านี้ ได้แก่ แน่นท้อง คลื่นไส้ , อาเจียน อ่อนเพลีย , เบื่ออาหาร , ระยะแรกอาจมีไข้ต่ำได้ ระยะหลังจะมีตาเหลือง ตัวเหลืองหรือที่เราเรียกว่า ดีซ่าน (Jaundice) ซึ่งมักจะหายไปภายใน 1 เดือน รายที่โชคไม่ดีมีตับอักเสบรุนแรงก็จะมีตับวายได้ (Acute fuminant hapatitis) ซึ่งมีอัตราตายสูงมากราว 70 – 90% การรักษาตับอักเสบเฉียบพลันนั้น เรารักษาตามอาการครับ กินอาหารที่มีประโยชน์ , พักผ่อนให้เพียงพอ และหลีกเลี่ยงยาที่อาจมีผลร้ายต่อตับ ส่วนใหญ่ก็หายไปได้เอง มีผู้ป่วยส่วนน้อยราว 5 – 10% ที่ร่างกายไม่สามารถกำจัดเชื้อ HBV ไปได้ก็กลายเป็นตับอักเสบเรื้อรัง ถ้าไม่มีอาการอะไรเลยเราเรียกว่า เป็นพาหะ (Asymptomatic carrier) รายที่มีการอักเสบเรื้อรังของตับจะพบว่าผลเลือดตับ (SGOT , SGPT) ผิดปกติ กลุ่มตับอักเสบเรื้อรังนี้จะกลายเป็นตับแข็งถึง 25% และมีอัตราเสี่ยงต่อมะเร็งตับ (Hepatocellular carcinoma) สูงกว่าประชากรทั่วไปถึง 200 – 300 เท่า ไวรัสบีกลายพันธุ์ (HBV mutant) มีอยู่หลายตัวครับ ที่จะพูดถึง คือ Precore mutant และ HBV S variant เจ้า Precore mutant นี้มีลักษณะสำคัญ คือ เราจะตรวจ HBe Ag ไม่พบ (ซึ่งเป็นตัวที่บ่งว่ามีเชื้อ HBV จำนวนมาก) ทำให้เรา “หลง” เข้าใจผิดนึกว่ามีเชื้อ HBV น้อย

ไวรัสตับอักเสบซี อีกไวรัส ที่เป็นปัญหาของตับคนไทย นพ. ระพีพันธุ์ กัลยาวินัย อายุรแพทย์ และ ผู้เชี่ยวชาญทางเดินอาหาร และ โรคตับ นอกจากไวรัสบีแล้ววันนี้เรามารู้จักไวรัสซีต่อดีกว่า หลังจากมีการตรวจเช็คกันมากขึ้นก็พบเชื้อตัวนี้กันมากขึ้นตาม หลังจากไม่เคยรู้ หรือ เคยเช็คมาก่อน ผมจะอธิบายตามปัญหาที่เคยถูกถามบ่อย ๆ ดังนี้ครับ – ทางระบบเลือด : ทางการรับเลือด โดยการ Screen ค้นหาเชื้อนี้ เพิ่งเริ่มเมื่อ 25 ปีก่อนเท่านั้นเอง ฉะนั้นคนรับเลือดช่วงก่อนนั้นจะมีโอกาสรับเชื้อนี้ทางการรับเลือดได้ : ทางการใช้ยาเสพติดฉีดทางผิวหนังพบถึง 50 – 80 % : ทางการล้างเลือดในต่างประเทศ ซึ่งมีไวรัสซีมากกว่าไทยมากพบถึง 45 % หรือประมาณ 0.15%/ ปี ปัจจุบันมีการตรวจเช็คก่อนทำการล้างเลือดทำให้โอกาสเกิดการติดเชื้อไวรัสซีน้อยลงมาก : โดนเข็มฉีดยาแทงมือโดยบังเอิญพบได้ 0 -10%( ขึ้นกับระดับเชื้อไวรัส ( RNA) ) – ทางการติดต่อด้านอื่น ( Non-Percutaneous ) พบว่ามีความเสี่ยงต่ำกว่ามาก ๆ : พบว่าภรรยาของผู้ป่วยอายุน้อยโรคเลือด ( Hemophilia ) ที่ต้องรับเลือดประจำ มี HCV พบน้อยกว่า 3 % (0 – 7 %) เท่านั้น : ภรรยาของโรคไวรัสซีโดยรวมในประเทศญี่ปุ่นพบได้ 18 % พบว่ามีความสัมพันธ์กับไวรัสชนิด 1b (ซึ่งพบมากในญี่ปุ่น) : เด็กแรกเกิด มีปัญหาการถ่ายทอดทางนี้น้อยเช่นกัน (ตรงข้ามกับไวรัสบีซึ่งถ่ายทอดทางวิธีนี้ได้ง่าย) โดยสัมพันธกับระดับไวรัสซี ( RNA level ) ของแม่ และพบว่าเด็กที่รับไปก็หายเองได้ด้วย ส่วนหนึ่ง – ไม่ทราบสาเหตุการถ่ายทอด พบว่าหลังหาสาเหตุทั้งหมด ไม่มีความเสี่ยงใด ๆ ถึง 10 – 40 % 3. กรณีคู่สมรส จะมีวิธีไม่ให้ติดต่อไวรัสนี้ ได้อย่างไรบ้าง พบว่าไวรัสนี้ ถ้าเทียบกับไวรัสบีแล้วพบน้อยกว่าเป็น 10 เท่าเลยครับ โดยแต่ละชุมชน พื้นที่ก็ต่างกันครับ (โดยรวมประเทศไทยพบ 1 ถึง 1.4 % ของผู้บริจาคเลือด โดย ภาคอิสาน พบมากกว่า ประมาณ 9% มากกว่า ภาคเหนือ และ ภาคกลาง โดยภาคใต้พบน้อยที่สุด ประมาณ 0.5% ) และโรคนี้ถ่ายทอดในครอบครัวด้วย ฉะนั้นครอบครัวไหนเป็นที่พ่อ แม่ เป็นลูกก็มีโอกาสรับเชื้อถ่ายทอดไปด้วย การติดต่อนอกจากถ่ายทอดทางแม่ลูก แล้ว ยังติดต่อดังนี้ครับ – คนใกล้ชิดเพียงหลีกเลี่ยง การใช้แปรงสีฟัน ตุ้มหู มีดโกนร่วมกับผู้ป่วย เพราะการติดต่อผ่านทางการอยู่ในบ้านร่วมกันธรรมดาไม่มีครับ 4. โรคนี้น่ากลัวอย่างไรบ้างครับ จากที่บอกแล้วว่า ไวรัสนี้ทางระบบเลือด หรือ เลือดปนเปื้อนเป็นส่วนใหญ่มีโอกาส ติดต่อทางเพศน้อย จึงแนะนำให้ใช้ถุงยาง หรือ ในกรณีที่อยากร่วมเพศตามปกติ ก็ต้องรับเปอร์เซ็นต์ความเสี่ยงดังกล่าวครับ (เปอร์เซ็นต์ที่ให้มา เป็นต่อแต่ละคู่ ไม่ใช่ต่อครั้งที่มีเพศสัมพันธ์กัน ครับ) ขณะนี้ยังไม่มีวัคซีนป้องกันโรคนี้ครับ 1. อักเสบฉับพลัน จะมีตัวเหลืองตาเหลือง ดีซ่านเพียง 10 % อีก 90 % จะอักเสบแบบที่ไม่มีอาการชัดนัก อาจแค่อ่อนเพลีย, มีไข้ต่ำ ๆ หรือ ไม่มีอาการอะไรเลยก็ได้ครับ 2. อักเสบเรื้อรัง หลังอักเสบฉับพลันตามข้อ 1. จะหายเองได้ถึง 15 – 20 % เลย ไม่ได้เรื้อรังทุกรายครับ จึงควรติดตามดูก่อน โดยทั่วไปจะรอจนครบ 6 เดือน หรือไล่ประวัติดูว่าเรื้อรังแล้ว จึงตัดสินใจว่าไม่หายเองต้องรักษา 3. ตับแข็ง ( Cirrhosis ) พบได้ 20-25 % พบว่าตั้งแต่รับเชื้อผ่านไป 10-29 ปี จะมีตับแข็ง (cirrhosis) ถึง 35% ( อาการของตับแข็งได้แก่ กล้ามเนื้อฝ่อ เป็นหมัน เสื่อมสมรรถภาพทางเพศ ต่อมน้ำลายโต เส้นเลือดฝาด ตับวาย ตับเสื่อม ท้องมานโต) 4. แบบมีอาการทางสมอง หรือ ระบบเลือด ติดเชื้อง่าย ท้องมาน พบได้ 1 – 5 % เป็นจากตับแข็ง และ 5 – 10 % เกิดจากตับวายในภาวะตับอักเสบฉับพลันที่มีอาการ 5. มะเร็งตับ

โดยทั่วไปแล้วเซลล์ที่สร้างกระดูกจะเริ่มทำงานน้อยลงตั้งแต่อายุ 35 ปี ซึ่งเกิดได้กับ คนทุกเชื้อชาติ ในแต่ละส่วนภูมิประเทศของโลก ลักษณะการรับประทานอาหาร และลักษณะ กิจกรรม หรือการออกกำลังกายจะช่วยลดอัตราการเสียมวลกระดูกได้ ในผู้สูงอายุมักจะมี ปัญหาของกระดูกที่มีมวลกระดูกน้อยอยู่แล้ว ซึ่งทำให้ความทนทานหรือความแข็งแรงต่อ กระดูกหักมีน้อยลง ภาวะกระดูกสันหลังทรุดพบได้น้อยในผู้สูงอายุที่มีปัญหาของโรคกระดูก พรุน ซึ่งบางครั้งพบโดยบังเอิญจากการตรวจถ่ายภาพรังสีโดยที่ไม่มีอาการแสดงความเจ็บปวด การที่มีกระดูกสันหลังทรุดทำให้เกิดหลังโกง หรือในรายที่มีอาการหลังโกงมาก ๆ จะทำให้ทำหน้าที่ ของปอดน้อยลง เหนื่อยง่ายกว่าปกติ และนอกจากนี้แล้วทำให้จุดศูนย์ถ่วงของร่างกายเปลี่ยนไปข้างหน้า ทำให้มีโอกาสเสี่ยงต่อการหกล้มได้สูง และอาจเกิดกระดูกหักในส่วนต่างๆ ของร่างกายตามมาได้ อาการ ปวดหลังจากกระดูกทรุดพบได้เกือบครึ่งหนึ่งของผู้ป่วยในช่วงแรกๆ และถ้าอาการปวดเป็นเรื้อรังอาจจะ เกิดจากกล้ามเนื้อหลังที่อ่อนแรง ปัจจัยหนึ่งที่สำคัญในการทำให้เกิดกระดูกพรุน คือ การไม่ค่อยเคลื่อนไหว หรือทำกิจกรรมน้อยในแต่ละวัน ผลของการออกกำลังกายต่อโรคกระดูกพรุน การออกกำลังกายในผู้ป่วยโรคกระดูกพรุนมีข้อคำนึงอยู่ 2 ข้อใหญ่ ข้อแรก คือ ภาวะสมรรถภาพทาง ร่างกายที่ไม่ค่อยมากเนื่องจากไม่มีการออกกำลังกายมาก่อน หรือกิจกรรม กิจวัตรประจำวันที่น้อยการออก กำลังกายจึงเป็นขั้นต่ำๆ ในช่วงแรกไม่ให้หักโหมมาก ข้อสอง คือ ภาวะโรคทางกระดูกต่าง ๆ เช่น ข้อเสื่อม หรือเอ็นอักเสบ ซึ่งทำให้การออกกำลังกายทำได้ไม่เต็มที่ การออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอนั้นช่วยให้การ เสื่อมสลายของมวลกระดูกให้ช้าลง และในปัจจุบันนี้ยังไม่มีการศึกษาที่ยืนยันได้ว่าการออกกำลังกายจะทำให้ มวลกระดูกเพิ่มขึ้น ดังนั้นการออกกำลังกายจึงควรประกอบไปกับการใช้ยาในการรักษา หรือป้องกันโรค กระดูกพรุน ข้อแนะนำในการออกกำลังกาย มีข้อควรระวังในผู้ป่วยที่มีโรคหัวใจอยู่ด้วย ถ้าไม่เคยตรวจหรือไม่เคยทราบว่ามีโรคหัวใจมาก่อน ควรพบแพทย์เพื่อรับคำแนะนำ ทำการทดสอบเพิ่มเติมต่อไป ก่อนจะทำการออกกำลังกายอยู่จริงจัง ในผู้ป่วย ที่มีภาวะกระดูกทรุดและหลังโก่งควรหลีกเลี่ยงการออกกำลังกายโดยการใช้เครื่องวิ่งสายพาน เนื่องจากจุด สมดุลของร่างกายที่เปลี่ยนไป ทำให้การทรงตัวในเครื่องวิ่งไม่คงที่อาจจะล้มและเป็นอันตรายได้ ควรจะ เปลี่ยนมาเป็นการใช้จักรยานปั่นอยู่กับที่แทน การประเมินความแข็งแกร่งของกล้ามเนื้อเป็นสิ่งที่สำคัญใน ผู้ป่วยกลุ่มนี้ เพื่อค้นหากลุ่มกล้ามเนื้อที่ไม่แข็งแรง และเน้นการออก กำลังกายไปยังกลุ่มกล้ามเนื้อนั้น ๆ การทดสอบความประสานงาน และความสมดุลของร่างกายก็เป็นสิ่งที่สำคัญ เพื่อช่วยให้การออกกำลังกาย เป็นไปด้วยความปลอดภัยและได้ประโยชน์สูงสุด โปรแกรมในการออกกำลังกาย ควรจะมีทั้งอาการออกกำลังกายเพื่อหวังผลทั้งทางด้าน แอโรบิค เช่น การเดินเร็ว วิ่งเบาๆ และ ความแข็งแรงของกล้ามเนื้อควบคู่กันไป การเสริมสร้างความแข็งแรงของกล้ามเนื้อจะช่วยให้การทรงตัว ดีขึ้น และทำให้มวลกระดูกไม่เสื่อมสลายเร็ว การออกกำลังกายเพื่อเสริมสร้างความแข็งแรงของกล้ามเนื้อ ให้ได้ผลดีนั้น ควรใช้น้ำหนักที่เหมาะสมและจำนวนครั้งที่พอเหมาะ เน้นความแข็งแรงของกล้ามเนื้อทั้ง ส่วนบนและส่วนล่าง และกล้ามเนื้อ ลำตัว เป็นหลัก โดยเฉพาะกล้ามเนื้อหลังควรระวังท่าการออกกำลังกาย ที่ทำให้มีการงอของสันหลังในผู้ป่วยที่มีการะดูกพรุนอยู่แล้ว เพราะจะทำให้เกิดกระดูกทรุดใหม่ได้ ในรายที่มีกระดูกทรุดหลายระดับ กระดูกบางมาก หรือปวดหลัง ไม่สามารถจะทำการออกกำลัง กายตามปกติได้ อาจมีทางเลือกในการออกกำลังกายโดยไม่ทำให้เกิดอาการปวดมากขึ้น เช่น การว่ายน้ำ เกิดในน้ำ หรือ แอโรบิคในน้ำ เพื่อเสริมสร้างความแข็งแรงของกล้ามเนื้อ ความสมดุลของร่างกาย และลด อัตราการเกิดโรคหัวใจขาดเลือด โปรแกรมในการออกกำลังกายในผู้ป่วยแต่ละท่านจะแตกต่างกันไปแล้วแต่ภาวะโรคประจำตัวที่มี อยู่ หรือภาวะโรคทางกระดูก หรือภาวะสมรรถภาพเดิม ดังนั้นเพื่อให้ได้ผลของการออกกำลังกายที่ดีและ เหมาะสม หากท่านไม่แน่ใจในโปรแกรมการออกกำลังกาย ควรเข้ารับการแนะนำจากแพทย์ เพื่อป้องกัน อันตรายอันอาจเกิดจากการออกกำลังกายที่ไม่ถูกต้อง และเพื่อให้ได้รับผลประโยชน์ของการออกกำลังกาย ได้ดีที่สุด

ในอดีตผู้ป่วยที่มีความพิการหรือสูญเสียอวัยวะของบริเวณใบหน้า อาจจะมีสาเหตุเนื่องจาก 1. อุบัติเหตุ (Trauma) 2. ภายหลังการผ่าตัดเพื่อรักษามะเร็งของใบหน้าและช่องปาก (Cancer Surgery) 3. ความพิการนั้นอาจจะเป็นมาตั้งแต่กำเนิด (Congenitial anomalies) ผู้ป่วยกลุ่มดังกล่าวมีความจำเป็นต้องอำพรางบริเวณที่มีการสูญเสียอวัยวะไป ทำให้ไม่มีความมั่นใจในการใช้ ชีวิตในสังคม เช่น ผู้ป่วยที่มีการสูญเสียใบหูไปมักจะใช้ผมปกปิดบริเวณดังกล่าว ผู้ป่วยที่สูญเสียตามักจะใส่ แว่นตาเพื่ออำพราง เป็นต้น ในปัจจุบันงานทันตกรรมรากฟันเทียม ได้มีการพัฒนาก้าวหน้าไปอย่างมากจนกระทั่งเป็นที่ยอมรับกันทั่วโลก และถือว่าเป็นมาตรฐานอย่างหนึ่งของงานทันตกรรม จากผลสำเร็จอย่างสูงของการฝังรากฟันเทียมในกระดูก ขากรรไกร เพื่อรองรับฟันปลอม ทำให้มีการพัฒนา และประยุกต์การฝังรากเทียมที่บริเวณกระดูกขากรรไกร และใบหน้า เพื่อใช้เป็นที่ยึดเกาะอวัยวะเทียมของบริเวณใบหน้า เป็นการพัฒนาคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยให้ สูงขึ้น ในอดีตที่ผ่านมาผู้ป่วยกลุ่มดังกล่าวจะใช้กาวเป็นตัวยึดอวัยวะเทียมเหล่านั้น ซึ่งเมื่อมีเหงื่อออกก็จะทำ ให้อวัยวะเทียมดังกล่าวหลุดออกมาได้ง่าย ผู้ป่วยกลุ่มใดบ้างที่เหมาะสมที่สามารถรับการฝังรากเทียมได้ 1.) ผู้ป่วยที่มีความพิการเนื่องจากได้รับอุบัติเหตุ (รูปที่ 1) 2.) ผู้ป่วยที่มีความพิการมาตั้งแต่กำเนิด (รูปที่ 2) 3.) ผู้ป่วยที่เป็นมะเร็งบริเวณใบหน้า และได้รับการรักษาเรียบร้อยแล้ว (รูปที่ 3) ขั้นตอนการฝังรากเทียมบริเวณกระดูกใบหน้า ผู้ป่วยที่มีการสูญเสียอวัยวะบริเวณใบหน้าเนื่องจากอุบัติเหตุ หรือผู้ป่วยที่มีความพิการตั้งแต่กำเนิดสามารถที่ จะรับการฝังรากเทียมได้เลย ส่วนผู้ป่วยที่เคยผ่านการฉายแสงมาก่อนหรือรักษามะเร็งจำเป็นอย่างยิ่งที่จะ ต้องได้รับ hyperbanc oxygen ก่อนการฝังรากเทียม เพื่อช่วยกระตุ้นให้มีการสร้างเส้นเลือดไปหล่อเลี้ยง บริเวณนั้นมากยิ่งขึ้น การฝังรากเทียมบริเวณกระดูกใบหน้า จำเป็นต้องอาศัยความร่วมมือ และการทำงานร่วมกันอย่างใกล้ชิด ระหว่างศัลยแพทย์ช่องปากและแม็กซิลโลเฟเชียล (เป็นทันตแพทย์ที่ได้ผ่านการอบรมเฉพาะทางสาขานี้) และ ทันตแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านการทำอวัยวะเทียมของใบหน้า (Maxillofacial prosthetist) ขั้นตอนการทำงาน เริ่มจากการจำลองอวัยวะเทียมบริเวณที่มีปัญหาก่อน แล้วจึงกำหนดตำแหน่งที่จะฝังราก เทียม ซึ่งโดยปกติจะฝังประมาณ 2 – 3 ตัว เพื่อใช้เป็นหลักสำหรับยึดเกาะอวัยวะเทียม (รูปที่ 4) การฝังรากเทียมจะทำภายใต้การวางยาสลบ เนื่องจากอาจจะมีการทำศัลยกรรมอย่างอื่นร่วมด้วย การฝังราก เทียมดังกล่าวอาจจะทำการผ่าตัดครั้งเดียว หรือสองครั้ง แล้วแต่กรณีๆ ไป ภายหลังจากที่ฝังรากเทียมใน กระดูกแล้วก็จะรอให้รากเทียมยึดติดกับกระดูก (Osseointegration) เป็นระยะเวลาประมาณ 3 – 4 เดือนก่อน ที่จะเริ่มทำอวัยวะเทียมนั้นๆได้ (รูปที่ 5 , 6) ข้อดีของการฝังรากเทียม บริเวณกระดูกใบหน้า ได้แก่ เป็นที่ยึดเกาะที่ดีแก่อวัยวะเทียมต่างๆ โดยไม่ต้อง คำนึงถึงเรื่องเหงื่อออก, ทำให้เพิ่มความมั่นใจแก่ผู้ป่วยในการนำไปสู่สังคม, การดูแลรักษาความสะอาดง่าย ข้อเสียของการฝังรากเทียม บริเวณกระดูกใบหน้า นอกจากเรื่องค่าใช้จ่ายที่สูงแล้ว จำเป็นต้องอาศัยผู้เชี่ยว ชาญที่เคยผ่านการทำงานด้านนี้ทั้งนี้เพื่อให้ได้ผลการรักษาที่ดีที่สุด.

สวัสดีครับท่านผู้อ่านทุกท่าน พบกันอีกเช่นเคยกับ “9 ทันโรค” ฉบับพิเศษทันเหตุการณ์ (วัยรุ่นเค้าเรียก สุดจ๊าบ…ฮา) เนื่องในโอกาสที่องค์การสหประชาชาติกำหนดให้ปี 2542 นี้เป็นปี “ผู้สูงอายุสากล” ท่าน สมาชิกก็เรียกร้องกันมาว่าไอ้เรื่องท้องไส้มีปัญหาเนี่ยมีม๊ากมาก…ช่วยมาเล่าแจ้งแถลงไขหน่อยเถอะ แล้ว เราจะอยู่นิ่งเฉยได้อย่างไร ไม่ปฏิเสธอยู่แล้ว ถ้าเราว่ากันอย่างกว้างๆ ว่าปัญหาของระบบทางเดินอาหารในคนสูงอายุเนี่ยมันต่างจากคนหนุ่มสาวตรง ไหน ก็ขอสาธยายให้ฟังเป็นข้อๆ (อย่างย่อๆ นะ) ดังนี้ 1. โรคบางโรคเป็นปัญหาของผู้สูงอายุโดยเฉพาะ 2. ในโรคเดียวกันผู้สูงอายุอาจมีอาการแตกต่างจากลุ่มหนุ่มสาว (ต่างกันลิบลับเลย) 3. การดำเนินโรคแตกต่างกัน เช่น การกลับเป็นซ้ำแตกต่างกัน 4. อันนี้แน่นอนเมื่ออ่านข้อ 1 ถึง ข้อ 3 แล้ว การดูแลเป็นพิเศษ และการรักษาที่แตกต่างกันออกไป ยังไม่งงใช่มั๊ย…ผมขอยกตัวอย่างเลยนะเอาเรื่องที่เจอบ่อยสุดเลยก็ “ปวดท้อง” ไง คนสูงอายุเนี่ยบางคน กระเพาะอาหารทะลุไปแล้วหรือไส้ติ่งแตกไปแล้ว กลับปวดท้องไม่มากเท่าที่ควร ถ้าหมอไม่สงสัยละก็อาจ ตรวจวินิจฉัยไม่ได้ ในทางกลับกันคนไข้ก็ไม่รู้สึกว่าป่วยมาก จึงมาหาหมอค่อนข้างช้าซึ่งอาจเป็นอันตราย ถึงขั้นรุนแรงได้ ยังคงอยู่กับเรื่อง “ปวดท้อง” อีกนั่นแหละ คราวนี้ว่ากันถึงสาเหตุของอาการปวดท้องเฉียบพลัน (acute abdomen) ในผู้สูงอายุเป็นถุงน้ำดีอักเสบประมาณ 20%, ลำไส้อุดตัน 12% และมะเร็งถึง 4%, และถ้าอายุ เกิน 70 ปีละก็ มีรายงานว่ามะเร็ง (ต่างๆ) เป็นสาเหตุถึง 25% ทีเดียว ขณะที่ในวัยหนุ่มสาวนั้นปวดท้อง เฉียบพลันจากมะเร็งมีน้อยกว่า 1% เสียอีก สนุกและน่าสนใจแล้วไช่มั๊ยละ…หรือว่างง ! เอางี้ดีกว่าเรา มาดูว่าผู้สูงอายุมักจะมีปัญหาอะไรบ้าง 1. กลืนลำบาก (Dysphagia) สาเหตุก็มาจากการบีบตัวของหลอดอาหารอ่อนแอลงไป รวมทั้งเส้นประสาทที่มาหล่อเลี้ยงก็เสื่อมลงตาม วัยทำให้บีบตัวผิดปกติ ทำให้กลืนแล้วติดแน่น ๆ หน้าอก บางคนก็บ่นเจ็บ ถ้าแย่หน่อยก็สำลัก หรือ อาเจียน พาลให้ไม่อยากกินข้าวปลา น้ำหนักลดไปเลยก็มี อ้อ…เกือบลืม ปัญหานี้ยังพบได้ในคนที่เป็น โรคหลอดเลือดสมอง หรือโรคของสมองชนิดอื่นๆ , โรคของต่อมไทรอยด์ โรคเบาหวานเรื้อรัง อย่าเพิ่งตกใจไปนะครับ ส่วนใหญ่ไม่ได้เป็นโรคร้ายหรอก เกือบครึ่งหนึ่งเป็นหลอดอาหารตีบ หลอด อาหารอักเสบ มีส่วนน้อยเท่านั้นที่เป็นมะเร็งของหลอดอาหารหรือมะเร็งในช่องทรวงอกมากดทับหลอด อาหาร ดังนั้นจึงควรมาให้แพทย์ตรวจให้แน่นอนว่าเป็นอะไรกันแน่ วิธีที่ดีที่สุดคงหนีไม่พ้นการส่อง กล้องตรวจหลอดอาหารและทางเดินอาหาร ส่วนต้น (Esophagogastroduodenoscope) อันนี้เห็นภาพ ชัดเจนเหมือนมองจากกล้องถ่ายรูปน่ะแหละ แถมมีข้อดีที่เมื่อเห็นความผิดปกติแล้วก็ตัดชิ้นเนื้อมา ตรวจทางพยาธิวิทยาได้เลย 2. ท้องผูก จริงๆแล้วผู้สูงอายุที่มีสุขภาพแข็งแรงก็ไม่ได้มีท้องผูกมากมายอะไร คนที่ท้องผูกมาก ๆ มักเป็นผู้ที่ต้อง นอนในโรงพยาบาลนาน ๆ หรือมีโรคภัยที่ทำให้เคลื่อนไหวไม่ค่อยได้ , ไม่มีแรงเบ่งอุจจาระ (เช่น โรค ถุงลมโป่งพอง) หรือกินยาบางอย่างเป็น ประจำ เช่น ยาเสริมธาตุเหล็ก ยาลดกรดที่มี aluminium อย่าง เดียว อาการท้องผูกที่เป็นมานานเป็นปีมักจะไม่มีโรคร้ายอะไร ที่ต้องกังวลก็คือ ในกรณีที่เพิ่งเป็นใหม่ๆ หรือ เป็นมานานแล้วแต่เปลี่ยนแปลงไป เช่น อุจจาระเล็ดหรือเล็กลง มีเลือดออก อันนี้อย่ารอช้าให้รีบมา ตรวจกับผู้เชี่ยวชาญ ดูว่ามีลำไส้อุดตัน หรือมีมะเร็งในลำไส้หรือไม่ หรือเป็นโรคชนิดอื่น ที่เรากลัวมาก คงจะเป็นมะเร็ง ในปัจจุบันวิธีที่ดีที่สุดเป็นการส่องกล้องที่ลำไส้ใหญ่ (total Colonoscope) ซึ่งให้ ผลการวินิจฉัยดีและคุ้มค่า (Cost-effective) มากกว่าการตรวจ Sigmoidoscope กับการ X-ray ส่วน แป้ง (Barium enema) การตรวจอุจจาระ (Stool occult blood) เป็นวิธีการตรวจค้นหามะเร็งที่ประหยัด แต่ไม่ไวพอ เนื่องจากเป็นการตรวจส่วนประกอบของเม็ดเลือดแดงที่เกิดจากเลือดออกจากมะเร็ง น่าเสียดายที่ก้อนมะเร็งไม่ได้มีเลือดออกตลอดเวลา ส่วนท่านที่ท้องผูกมานานแต่สุขภาพโดยทั่วไปดี อาจจะลองปฏิบัติตนก่อนมาพบแพทย์โดยดื่มน้ำมากๆ ทานอาหารจำพวกผักผลไม้ให้มากขึ้น ถ่ายอุจจาระให้เป็นเวลา โดยเฉพาะหลังทานอาหารเช้า ซึ่งมักจะ มีอาการอยากถ่ายจาก gastrocolic reflex แต่ขอแนะนำว่าอย่างนั่งนานเกิน 15 นาทีนะ นั่งเบ่งแรงๆ นานๆ ไม่เป็นผลดีหรอก ถ้ายังไม่หายท้องผูกก็จะพิจารณายาระบายที่ปลอดภัยหรือการสวนอุจจาระเป็น ระยะๆ 3. เลือดออกจากทางเดินอาหารส่วนต้น ท่านที่มีอาเจียนเป็นเลือดสดๆ หรืออาเจียนเป็นน้ำสีกาแฟ หรือถ่ายอุจจาระดำ แสดงว่าท่านมีเลือดออก จากทางเดินอาหารส่วนต้นแล้ว สาเหตุนั้นคงไม่แตกต่างจากคนหนุ่มสาวมากนัก ได้แก่ แผลในกระเพาะ อาหารและลำไส้ กระเพาะอาหารอักเสบ หลอดอาหารอักเสบ ที่มีเพิ่มขึ้นมาก็คือ โรคมะเร็งซึ่งพบ 2% ข้อแตกต่างนั้นคือ อัตราตายในผู้สูงอายุจะสูงกว่าคนหนุ่มสาวที่มีเลือดออกจากทางเดินอาหารส่วนต้น เนื่องจากปัญหาการแข็งตัวของเลือด มีโรคหลายชนิด และการใช้ยาหลายชนิด ดังนั้นจึงไม่ควรรอช้า รีบมาพบแพทย์เสียเถอะ การตรวจที่ดีที่สุดคงเป็นการส่องกล้อง (Endoscope) ซึ่งมีความปลอดภัย เทียบเท่าคนหนุ่มสาว วิธีนี้นอกจากจะวินิจฉัยโรคได้แล้ว ยังสามารถรักษาแผลที่กำลังมีเลือดออกให้ หยุดได้ 4. มะเร็งลำไส้ใหญ่ ดังที่เคยกล่าวไว้แล้วในฉบับก่อน โรคนี้จะมีอุบัติการสูงขึ้นเรื่อยๆ หลังจากอายุ 50 ปีขึ้นไป อาการอาจจะ ไม่มีเลย ที่มีอาการอาจเป็นการที่มีการถ่ายอุจจาระผิดไปจากปกติ เช่น ท้องผูก ท้องเสีย ท้องผูกสลับกับ ท้องเสีย

ครั้งหนึ่งนานมาแล้ว เข้าใจกันว่าภาวะความเสื่อมของกระดูกหรือเกิดภาวะกระดูกพรุน กระดูกไม่แข็งแกร่งนั้น ดูเป็นเรื่องของธรรมชาติ ซึ่งจะมีเกิดขึ้นเป็นธรรมดา เมื่ออายุย่างเข้าสู่วัยชรา แต่ปัจจุบันนี้มิได้เข้าใจเช่นนั้นอีกต่อไปแล้ว เพราะพบว่าภาวะกระดูกพรุน หรือจนกระทั่งการเกิดเป็นโรค กระดูกพรุนนั้นมีความสัมพันธ์กับหลายปัจจัยที่เกี่ยวข้อง คุณๆ อยากจะทราบว่ามีปัจจัยอะไรบ้างขอเชิญอ่าน ต่อไปครับ ปัจจัยที่หนึ่ง คือ เพศ ความแตกต่างระหว่างเพศหญิงและเพศชาย ย่อมจะมีให้เห็นกันบ้าง เพศชายนั้นเกิดมาพร้อมกับความเข้มข้น ของเนื้อกระดูกที่มีมากกว่าเพศหญิง ขณะเดียวกันการสูญเสียของธาตุแคลเซี่ยมจากร่างกายของผู้ชายนั้นก็มี น้อยกว่า จึงเป็นผลให้เพศชายมีปัญหาเรื่องของกระดูกแตกหัก เกิดขึ้นน้อยกว่าเพศหญิง ปัจจัยที่สอง วัยทอง สำหรับคุณผู้หญิงที่มีอายุย่างเข้าสู่วัยทอง คือ ประมาณ 50 ขวบปีเป็นต้นไป ความเข้มข้นของเนื้อกระดูกก็จะ เริ่มลดน้อยถอยลง หรือเรียกว่ากระดูกเสื่อมเร็วขึ้น โดยเฉพาะในช่วงห้าปีแรกของการหมดประจำเดือน วัย หมดประจำเดือนนั้นเกิดได้สองสถานะ สถานะแรก คือ เกิดขึ้นตามธรรมชาติ ซึ่งปกติจะเกิดขึ้นระหว่างอายุ 45 ปีเป็นต้นไป ไม่เกินอายุ 55 ปี สถานะที่สอง คือ วัยทองเกิดขึ้นหลังจากที่รังไข่ทั้งสองข้างถูกผ่าตัดเอาออกไป คุณผู้หญิงที่มีอายุยังไม่ถึง เกณฑ์วัยทองตามธรรมชาติ แต่เมื่อรังไข่ถูกตัดออกไปแล้ว สรีระของร่างกายจะเข้าสู่วัยทองในทันที สถานการณ์เช่นนี้ต้องเอาใจใส่เรื่องของกระดูกเสื่อมอย่างใกล้ชิด สำหรับการผ่าตัดเอามดลูกออกแต่รังไข่ยัง คงมีอยู่ทั้งสองข้าง หรือแม้เพียงข้างเดียวก็ตามนั้น ร่างกายก็ยังคงได้รับฮอร์โมนจากรังไข่ต่อไปตามอายุของ มันจะไม่มีปัญหาของกระดูกเสื่อมตามมาอันสืบเนื่องมาจากการตัดมดลูกทิ้งไปแต่อย่างใด ปัจจัยที่สาม การมีลูก สำหรับคุณผู้หญิงที่ไม่เคยรู้จักกับการตั้งครรภ์ตลอดจนการคลอดบุตรมาก่อนเลย จากการศึกษาพบว่าการตั้ง ครรภ์นั้นมีส่วนช่วยให้กระดูกแข็งแรง อยากมีกระดูกที่แข็งแรงไปจนแก่เฒ่า ก็จงคิดแต่งงานแล้วก็มีลูกกัน นะครับ ปัจจัยที่สี่ เป็นเรื่องของอาหาร อาหารที่มีคุณค่ากับกระดูกมากที่สุดเห็นจะหนีไม่พ้นเรื่องของแคลเซี่ยม เพราะแคลเซี่ยมเป็นธาตุที่เป็นองค์ ประกอบที่สำคัญที่สุดของเนื้อกระดูก เด็กทารกและวัยเด็กต้องการแคลเซี่ยมเป็นจำนวนมากเพื่อการเจริญเติบโตของกระดูก ขณะที่วัยชราหรือวัย ทองก็มีความต้องการธาตุแคลเซี่ยมที่มีจำนวนมากพอๆกับวัยเด็ก คือ ประมาณ 1,200 – 1,500 มิลลิกรัม ต่อวัน ปริมาณของธาตุแคลเซี่ยมในอาหารไทยที่คนไทยรับประทานกันวันละสามมื้อ มีปริมาณแคลเซี่ยมอยู่เกือบ 500 มิลลิกรัม ดังนั้นคุณๆ ต้องหาเพิ่มเข้าไปอีกวันละประมาณ 1,000 มิลลิกรัม ในแต่ละวันคุณได้ธาตุ แคลเซี่ยมเข้าไปเพียงพอแล้วหรือยัง ปัจจัยที่ห้า การออกกำลังกาย คุณๆ น่าจะตอบตนเองได้นะครับว่าในแต่ละวันนั้น คุณได้ออกกำลังกายกันบ้างหรือเปล่า โดยเฉพาะการ ออกกำลังกายที่มีประโยชน์ต่อความแข็งแรงของกระดูก การออกกำลังกายที่ว่ามีประโยชน์ต่อกระดูกนั้น ยึดหลักการง่ายๆ ว่าเป็นการออกกำลังกายที่ทำให้กระดูกได้รับความกระทบกระเทือนบ้างเช่น การวิ่งจ๊อกกิ้ง การกระโดดโลดเต้น โดยเฉพาะอย่างยิ่งในวัยทองหรือวัยชรา เพียงแค่การเดินอย่างเร็วๆ วันละ 20-30 นาที อาทิตย์ละ 4 วัน ก็เป็นที่เพียงพอแล้วครับ ปัจจัยที่หก คุณผอมไปหรือเปล่า ถ้าคุณมีรูปร่างผ่ายผอมเกินไป น้ำหนักตัวน้อยกว่ามาตรฐาน นั่นแสดงว่าเนื้อกระดูกของคุณก็จะพลอยไม่ แข็งแรงตามไปด้วย ปัจจัยที่เจ็ด คุณเป็นคนที่กลัวแดดมากเกินไปหรือเปล่า ถ้าคุณกลัวโดนแดดจะด้วยเหตุผลใดก็ตาม คุณกำลังคิดผิดเพราะการโดดแดดบ้างนั้นช่วยให้ร่างกายสร้าง วิตามินดี และวิตามินดีนั่นเองจะมีส่วนช่วยในการเสริมสร้างกระดูก ถ้าคุณเป็นคนที่กลัวแดด คุณก็จะมี กระดูกที่บอบบาง แตกหักได้ง่ายนะครับ ปัจจัยที่แปด คุณสูบบุหรี่หรือเปล่า ถ้าสูบก็จงโปรดทราบนะครับว่า ผลของการสูบบุหรี่นั้นจะช่วยทำให้เกิดภาวะกระดูกพรุนได้เร็วขึ้น โดย เฉพาะในวัยทอง ทราบแล้วจงเลิกสูบบุหรี่เสียเถอะครับ ปัจจัยที่เก้า เป็นโรคบางชนิด การเป็นโรคบางอย่างก็มีส่วนทำให้มวลกระดูกลดลง กระดูกเสื่อมเร็วโรคดังกล่าว เช่น โรคต่อมไทรอยด์ เป็นพิษ โรคตับเรื้อรัง โรคไตเรื้อรัง โรคเกี่ยวกับลำไส้ โรคเกี่ยวกับไขข้อ เป็นต้น และจงรับทราบไว้ว่าคุณ จะเป็นโรคอะไรก็ตาม เมื่อต้องใช้ยารักษา มียาบางชนิด เช่น พวกสเตียรอยด์ทั้งหลาย ทำให้กระดูกพรุน ได้ครับ ปัจจัยที่สิบ เชื้อชาติ ที่มีความสัมพันธ์อย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้อีกอย่างก็คือ เรื่องของเชื้อชาติ เพราะความเลือกเกิดไม่ได้ หากคุณ เกิดมาเป็นคนเชื้อชาติทางเอเชีย แล้วก็ต้องยอมรับว่าพันธุ์เอเซียนแท้นั้น กระดูกมีความแข็งแรงน้อยกว่า พวกฝรั่งมังค่า และพวกที่มีกระดูกแข็งแรงมากที่สุดเห็นจะได้แก่ พวกผิวดำ ชนชาติแอฟริกันนั่นแหละ ทั้งสิบปัจจัยที่กล่าวมาเป็นส่วนหนึ่งของความเป็นไปได้ที่จะบอกคุณว่า ตัวคุณนั้นจะมีโอกาสเป็นคน กระดูกอ่อนกะเขาด้วยหรือไม่ ก็จงลองพิจารณาดู ถ้าหากสงสัยก็จงอย่าได้เกรงใจที่จะปรึกษาแพทย์ แพทย์เขามีวิธีที่จะตรวจดูว่าคุณเป็นคนหนึ่งที่เป็นคนกระดูกพรุน กระดูกเสื่อม หรือกระดูกอ่อน และจะ ต้องแก้ไขปรับปรุงหรือป้องกันอย่างไร ที่จะไม่ให้เกิดการแตกหักกันในอนาคต คุณว่าดีมั้ยหละครับ.