Inflammatory Bowel Disease (IBD) เป็นกลุ่มโรคที่มีการอักเสบของระบบทางเดินอาหาร ซึ่งสามารถจำแนกโรคออกได้ 2 โรค คือ Ulcerative Colitis (UC) และ Crohn’s disease
จากกรณี นายกญี่ปุ่น Prime Minister Shinzo Abe พอทราบข่าวว่า โรค Ulcerative colitis แล้ว ทำไมต้องลาออกด้วย ก็ทำให้นึกถึงคนไข้ สองถึงสามคน ที่เคยรักษายาก ๆ และ หายดีกันไปหมดแล้ว เรามารู้จักโรคนี้เป็นข้อ ๆ ดังนี้
ทำไมไม่เคยได้ยินโรคนี้มาก่อน เรียกภาษาไทยว่าอย่างไร
โรคภูมิแพ้ลำไส้ตัวเอง ที่เรียกว่า Inflammatory bowel disease (IBD.) แบ่งเป็น
-
โรคที่มีลักษณะแพ้ ไล่จากก้นขึ้นไป ลักษณะเป็นการอักเสบแบบตื้น ๆ คือ Ulcerative colitis ชื่อก็บอกแล้วว่า เป็นอักเสบไม่ใช่แค่แดง แต่เป็นแผลตื้น ๆ คล้ายถลอกยาว ๆ เลย โรคภูมิแพ้ลำไส้อันนี้เป็นโรคที่ท่านนายก อาเบะ เป็นครับ
-
บางคนเป็นแพ้อีกอันหนึ่ง คือ Crohn’s disease ซึ่งตั้งชื่อให้ตามหมอที่ค้นพบ (คุณหมอ Burrill Bernard Crohn) การอักเสบแบบนี้ จะอักเสบเป็นหย่อม แบบไม่แน่นอนเกิดที่ใดก็ได้ และ ลึกกว่า
-
ความที่กลุ่มโรคนี้ไม่ค่อยพบในคนไทย จึงไม่มีชื่อภาษาไทย และ เรา ๆ ก็ไม่เคยเห็นไม่เคยได้ยินกัน เพราะโรคกลุ่มนี้เป็นกันในคนทางยุโรปและอเมริกามากกว่า
-
ความจริงมีข้อตลก ๆ คนยุโรปก็มีคนแพ้แป้งขนมปัง (Gluten พบในขนมปัง พาสต้า และ แคล๊กเกอร์) ด้วย เอ๋า แต่แทบไม่พบในคนไทย เรียกว่าโรค Celiac sprue
-
ขณะที่คนไทยบางคนแพ้ข้าวกล้อง !!!
-
เรียกว่าหมอไทยรักษาคนยุโรปโรคพวกนี้จะงง งง หน่อย ขณะที่หมอที่เก่งมาจากต่างประเทศมารักษาคนไทย ก็อาจพลาดได้ง่าย เพราะโรคคนละกลุ่มกันเลย
เราจะรู้ได้อย่างไรว่าเป็นโรคนี้ แล้วมันทรมานจนต้องลาออกจากนายก เชียวหรือ
ขอพูดเฉพาะ ulcerative colitis ของท่านนายก อาเบะนะครับ เนื่องจากการอักเสบ จะลามตั้งแต่ขอบก้น ไปจนลำไส้สูงขึ้นไป คนป่วยจะมาด้วยปัญหาที่ทรมานหลายอย่าง
- อาการปวดหน่วงถ่าย อยากถ่ายแต่ถ่ายไม่ออก
- อาการกลั้นถ่ายไม่อยู่
- อาการปวดบีบบิด
- อาการถ่ายเป็นเลือดสด
- อาการถ่ายเป็นมูก และ ท้องเสีย
- อาการไข้ ปวดเมื่อย อ่อนเพลีย
- ไปยัน อาการนั่งไม่ได้เพราะปวดก้น
แค่ 7 ข้อนี้ก็ประชุมกันไม่ไหว เดินไปไหนทรมานสุด ๆ แล้ว ต่อนะครับ ความที่โรคนี้อักเสบแบบภูมิแพ้ลำไส้ตัวเอง จึงต้องใช้ยากดภูมิต้านทาน
- ยากลุ่มนี้บางตัว จะทำให้กระดูกอาจบาง อาจมีปวดกระดูก ถ้าไม่ออกกำลังกายไม่กินแคลเซี่ยมเม็ดทุกวัน ก็จะทำให้กระดูกหัก กระดูกทรุดไม่รู้ตัว นายก ญี่ปุ่นคงไม่สามารถออกกำลังกายทุกวันได้
- ติดเชื้อง่าย ต้องระวังคนและคนรอบข้าง หวาดผวาคนที่ติดเชื้อ ใครไอบ่อย ๆ เดินเข้ามา ก็กลัวติดเชื้อ ทำงานแบบนี้ก็ไม่สนุก และ ไม่สง่าครับ ต้องระวังอาหารที่ไม่สุกร้อนสะอาด ไปตรวจงาน ประชุมไปกินที่ไหนก็ต้องระวังไปหมด
- บางรายต้องสวนยาเข้าก้นเพื่อรักษา ทุก 4 – 24 ชั่วโมง แล้วแต่ความรุนแรง แล้วจะสวนกันอย่างไร ถ้าไม่ใช่ที่บ้านของตัวเอง
-
ยารักษาดังกล่าวยังอาจมีผลต่อไต จึงต้องดื่มน้ำมาก ๆ เข้าไว้ ทำให้ต้องเข้าห้องน้ำปัสสาวะบ่อย ๆ เสียจริตของท่านผู้นำ
ถามว่าทำไมโรคมันวุ่นวาย และ ทรมานอย่างนี้ อ่ะ ๆ ไม่ครับ ไม่ขนาดนั้น อันนี้คือผมไล่อาการให้ครบ ๆ เท่านั้น บางคนเป็นน้อย ๆ อย่างสองอย่าง ความรุนแรง และ อาการ แต่ละคนไม่เหมือนกันครับ
โรคทำไมมันโหดอย่างนี้ รักษายังไง รักษาไม่หายเหรอ
โรคนี้จะรักษาแบบลงบันได คือใช้ยาเยอะ ๆ ช่วงแรกสองถึงสามอย่างพร้อมกันในครั้งแรกที่เจอ คือ
- ให้ยาป้องกันติดเชื้อ ให้ยาสวนลดการอักเสบ และ เคลือบด้วยแป้งน้ำทางการแพทย์ ยากินที่ออกฤทธิ์ลดการอักเสบ บางคนต้องใช้แบคทีเรียที่ดีมาช่วย ที่เรียกว่า Probiotic
- และ เมื่อหายดีก็เหลือแค่ยาเหน็บก้น วันละครั้งถึงสองครั้ง เพราะ โรคนี้เริ่มจากรูก้น เมื่อรูก้นหาย การอักเสบด้านบน ๆ ก็จะลดลงตามมาจนหายขาดครับ
