ผ่าตัดปอดโดยการส่องกล้องดียังไง รวมเรื่องน่ารู้ก่อนตัดสินใจทำ

เมื่อเผชิญกับโรคที่เกี่ยวข้องกับปอด การผ่าตัดปอดถือเป็นหนึ่งในวิธีการรักษาโรคที่ตรงจุดเพื่อกำจัดชิ้นเนื้อ หรือรอยโรคที่ผิดปกติออกจากปอด และถือเป็นการผ่าตัดใหญ่ที่จะต้องอาศัยความชำนาญการของแพทย์เพื่อได้ผลลัพธ์ที่ดี และการดูแลตัวเองหลังผ่าตัดอย่างเคร่งครัดก็จะช่วยให้ฟื้นตัวได้เร็ว ลดความเสี่ยงในการเกิดอาการแทรกซ้อนที่รุนแรง

ในบทความนี้จะพูดถึงข้อมูลสำคัญที่เกี่ยวกับการผ่าตัดนี้ว่ามีกี่รูปแบบ อะไรบ้าง แต่ละรูปแบบนั้นมีขั้นตอนอย่างไร เหมาะสำหรับรักษาโรคใดได้บ้าง พร้อมไขข้อสงสัยว่าการผ่าตัดปอด พักฟื้นกี่วัน เพื่อให้หาแนวทางในการดูแลตัวเองอย่างถูกต้องเหมาะสม

Key Takeaways

• การผ่าตัดปอดเป็นแนวทางการรักษาในผู้ป่วยโรคเกี่ยวกับปอดที่ต้องพึ่งพาการนำตัวโรค รวมถึงโรคที่ไม่ตอบสนองต่อการรักษาด้วยยา หรือวิธีการอื่น ๆ จึงจำเป็นต้องเข้ารับการผ่าตัดเพื่อกำจัดเนื้อเยื่อที่อาจเป็นอันตรายต่อสุขภาพปอดและร่างกายในอนาคต
• มี 2 วิธี ได้แก่ การผ่าตัดปอดแบบแผลเปิด (Thoracotomy) ซึ่งเป็นวิธีดั้งเดิม และการผ่าตัดแบบส่องกล้อง (VATS) ที่เป็นวิธีที่ทันสมัยช่วยร่นระยะเวลาในการพักฟื้น ทั้งยังช่วยลดความเสี่ยงในการเกิดอาการแทรกซ้อนหลังผ่าตัดได้ดี
• ช่วยรักษาโรคที่เกี่ยวกับปอดได้หลากหลาย เช่น มะเร็งปอดระยะเริ่มต้น โรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง ภาวะปอดรั่ว วัณโรค รวมถึงการผ่าตัดเพื่อนำก้อนเนื้อ ชีสต์ที่พบในปอดออก ทั้งเพื่อการวินิจฉัยและการรักษา
• หลังผ่าตัดไม่ว่าจะด้วยการผ่าตัดแบบแผลเปิดหรือแบบส่องกล้อง ผู้ป่วยสามารถกลับมาใช้ชีวิตได้ตามปกติ หากไม่มีภาวะแทรกซ้อนที่รุนแรง และควรดูแลตัวเองหลังผ่าตัดตามที่แพทย์แนะนำอย่างเคร่งครัด

รู้จัก Thoracotomy คืออะไร?

Thoracotomy หรือการผ่าตัดปอดแบบดั้งเดิม เป็นการผ่าตัดเปิดเพื่อเข้าถึงอวัยวะภายในช่องทรวงอกโดยตรง ไม่ว่าจะเป็นหัวใจ ปอด หลอดอาหาร และกะบังลม ซึ่งการผ่าตัดวิธีนี้สามารถช่วยวินิจฉัยหรือรักษาโรคเกี่ยวกับอวัยวะดังกล่าวได้ดี เช่น โรคมะเร็งปอด การติดเชื้อรุนแรง หรือการบาดเจ็บที่ปอด

โดยการผ่าตัดแบบแผลเปิด หรือการผ่าตัดเปิดทรวงอกนั้นนิยมใช้ 2 วิธี ได้แก่ การผ่าตัดกระดูกแนววกลาง (Median Sternotomy) ซึ่งจะมีการลงแผลแนวยาวบริเวณกลางอก พร้อมมีการตัดกระดูกสันอกและใช้อุปกรณ์ถ่างขยายหน้าอกเพื่อให้เห็นอวัยวะภายในทรวงอกที่ชัดเจน และการผ่าตัดแบบเข้าทางด้านข้าง (Posterior Lateral Approve) หรือเข้าทางบริเวณใต้รักแร้ (Axillary Thoracotomy)

อย่างไรก็ตาม การผ่าตัดแบบดั้งเดิมนี้มีขนาดแผลใหญ่และผลข้างเคียงที่ค่อนข้างสูง จำเป็นต้องอาศัยระยะเวลาฟื้นตัวนาน รวมถึงอาการข้างเคียงที่อาจพบได้หลังผ่าตัด และต้องดูแลตัวเองอย่างถูกต้องเหมาะสมเพื่อป้องกันอาการแทรกซ้อนหลังผ่าตัดร่วมด้วย

ผ่าตัดปอดโดยการส่องกล้องคืออะไร เจ็บไหม?

เนื่องจากการผ่าตัดปอดแบบดั้งเดิมส่งผลให้ผู้ป่วยต้องใช้ระยะเวลาในการฟื้นตัวนาน ปัจจุบันจึงมีทางเลือกใหม่ที่พัฒนาขึ้นมาเพื่อลดความเสี่ยงในการเกิดอาการแทรกซ้อนหลังทำ และเพิ่มความสะดวกสบายให้กับผู้ป่วยอย่างการผ่าตัดโดยการส่องกล้อง (Video-Assisted Thoracoscopic Surgery, VATS) ซึ่งเป็นการใช้เครื่องมือขนาดเล็กและกล้องสอดเข้าไปในทรวงอกเพื่อทำการผ่าตัดแทนการเปิดแผลหน้าอก

โดยการผ่าตัดแบบส่องกล้องในช่วงแรกจะมีการผ่าตัดเปิดแผลขนาดเล็ก 3-4 จุด แต่ภายหลังเทคโนโลยีการแพทย์มีความก้าวหน้ามากขึ้น จึงการเปิดแผลเล็กขนาด 2-3 เซนติเมตรเพียงแผลเดียวเท่านั้น (Uniport VATS)

หากถามว่าการผ่าตัดส่องกล้องปอด เจ็บไหม? เรียกได้ว่าเจ็บน้อยกว่าการผ่าตัดแบบดั้งเดิม เพราะไม่เพียงแต่มีบาดแผลที่เล็กแล้ว ยังไม่ใช้อุปกรณ์ถ่างช่องซี่โครง ทำให้ช่วยให้ผู้ป่วยได้ฟื้นตัวเร็วกว่าอีกด้วย ในขณะเดียวกันแพทย์ยังสามารถทำการรักษาได้อย่างตรงจุดมากกว่า เนื่องจากสามารถมองเห็นลักษณะอวัยวะภายในผ่านกล้องได้อย่างชัดเจน

ข้อดีของการผ่าตัดปอดด้วยการส่องกล้องมีอะไรบ้าง?

การผ่าตัดปอดด้วยการส่องกล้องถือเป็นทางเลือกในการรักษาโรคเกี่ยวกับปอดที่มีความทันสมัย และได้รับความนิยมเป็นอย่างมากในปัจจุบัน ซึ่งมีข้อดีที่น่าสนใจหลายประการเมื่อเทียบกับการผ่าตัดแบบแผลเปิด ดังนี้

• แพทย์สามารถมองเห็นและเข้าถึงบริเวณอวัยวะภายในได้ชัดเจน รักษาได้ตรงจุด
• แผลผ่าตัดปอดมีขนาดเล็กเพียง 3-4 เซนติเมตร (ขึ้นอยู่กับขนาดของรอยโรคหรืออวัยวะที่ทำการผ่าตัดออก)
• ผู้ป่วยรู้สึกเจ็บปวดน้อยกว่า เนื่องจากมีการเปิดแผลเพียง 1 จุดเท่านั้น (อาจมีจำนวนแผลเพิ่มขึ้นได้ตามความเหมาะสม)
• ระยะเวลาฟื้นตัวเร็ว สามารถกลับไปใช้ชีวิตปกติได้เร็วกว่าการผ่าตัดแบบดั้งเดิม
• ลดความเสี่ยงในการเกิดภาวะแทรกซ้อนจากการผ่าตัด

ด้วยเหตุนี้การผ่าตัดด้วยการส่องกล้องจึงเป็นอีกหนึ่งทางเลือกที่ผู้ป่วยหลายคนเลือกใช้เพื่อการรักษาที่มีประสิทธิภาพ ปลอดภัย และประหยัดเวลาในการพักฟื้น

การผ่าตัดปอดใช้รักษาโรคอะไรได้บ้าง?

การผ่าตัดปอดสามารถทำได้ทั้งวิธีการผ่าตัดแบบแผลเปิดที่มีการเปิดแผลขนาดใหญ่บริเวณทรวงอก และการผ่าตัดโดยการสอดกล้องเพื่อให้เห็นอวัยวะภายในได้ชัดเจน มีแผลผ่าตัดเล็ก ช่วยร่นระยะเวลาในการพักฟื้นของผู้ป่วย ซึ่งวิธีการผ่าตัดทั้ง 2 วิธีนี้สามารถใช้กับการรักษาโรคที่เกี่ยวกับปอดได้หลายโรค เช่น

• โรคมะเร็งปอด โดยเฉพาะผู้ป่วยโรคมะเร็งปอดในระยะเริ่มต้น ได้แก่ ระยะที่ 1 และ ระยะที่ 2 ซึ่งการผ่าตัดเพื่อตัดเนื้อเยื่อมะเร็งหรือปอดบางส่วนออกสามารถช่วยป้องกันการแพร่กระจายของเซลล์มะเร็งได้
• โรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง (COPD)
• ภาวะปอดรั่ว (Pneumothorax) หรือมีลมรั่วในช่องเยื่อหุ้มปอด
• ภาวะติดเชื้อในช่องเยื่อหุ้มปอด
• โรคปอดติดเชื้อ โดยเฉพาะในกลุ่มผู้ป่วยที่ติดเชื้อรุนแรง ไม่ตอบสนองต่อการใช้ยาในการรักษา จำเป็นต้องเข้ารับการผ่าตัดเพื่อเอาชิ้นเนื้อเยื่อออก
• ภาวะถุงลมโป่งพอง (Emphysema)
• วัณโรค ในกรณีที่ติดเชื้อรุนแรงและไม่ตอบสนองต่อการรักษา , ภาวะไอเป็นเลือด
• ก้อนเนื้อในปอด รวมถึงเนื้องอก หรือก้อนเนื้อที่มีความผิดปกติในทรวงอก

นอกจากนี้การผ่าตัดนี้ยังเหมาะสำหรับผู้ที่มีความเสี่ยงที่พบภาวะบางอย่างที่อาจก่อให้เกิดปัญหาในอนาคตต่อระบบทางเดินหายใจ เช่น ไอเรื้อรัง เจ็บหน้าอก ผู้ที่มีพฤติกรรมเสี่ยงเป็นโรคปอดสูง เช่น ผู้ที่สูบบุหรี่เป็นประจำ หรือผู้ทีทำงานใกล้ชิดกับมลพิษต่าง ๆ และตรวจพบถุงลมในปอด ซึ่งถือเป็นรอยโรคที่มีความเกี่ยวข้องกับมะเร็งระยะเริ่มต้น ซึ่งกลุ่มคนเหล่านี้จำเป็นมากที่ต้องเข้ารับการตรวจสุขภาพปอดเป็นประจำเพื่อป้องกันโรคร้ายที่อาจเกิดขึ้นได้

ผ่าตัดปอด แนวทางการรักษาโรคเกี่ยวกับปอด

การผ่าตัดปอดเป็นหนึ่งในแนวทางการรักษาที่สำคัญสำหรับโรคต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับปอด เช่น มะเร็งปอด ปอดรั่ว ปอดอุดกั้นเรื้อรัง โดยวิธีการผ่าตัดที่ได้รับความนิยมมี 2 รูปแบบด้วยกัน ได้แก่ วิธีผ่าตัดแบบเปิดแผลซึ่งเป็นวิธีดั้งเดิม มีการเปิดแผลขนาดใหญ่ พักฟื้นเป็นเวลานาน และวิธีผ่าตัดแบบส่องกล้องที่แผลผ่าตัดมีขนาดเล็ก ทำให้พักฟื้นไม่นาน สามารถรักษาโรคที่เกี่ยวกับปอดได้อย่างตรงจุด

สำหรับใครที่เข้ารับการตรวจร่างกายและพบความผิดปกติ หรืออยู่ในกลุ่มเสี่ยงที่จะเป็นโรคเกี่ยวกับปอดที่จำเป็นต้องได้รับการผ่าตัดเพื่อป้องกันอาการลุกลามในอนาคต สามารถเข้ารับการรักษาได้ที่ ศูนย์โรคปอดและระบบทางเดินหายใจ โรงพยาบาลพระราม 9 เพราะเรามีทีมแพทย์มากประสบการณ์ สามารถประเมินอาการและให้การรักษาที่เหมาะสม พร้อมด้วยเทคโนโลยีการรักษาที่ทันสมัยเพื่อการรักษาอย่างมีประสิทธิภาพ และลดความเสี่ยงของภาวะแทรกซ้อนให้น้อยที่สุด

สอบถามข้อมูลเพิ่มเติม

• Facebook : Praram 9 hospital
• Line : @Praram9Hospital
• โทร. 1270

คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับผ่าตัดปอด

เมื่อไรที่เจอจุดที่ปอดแล้วต้องผ่าตัด?

เมื่อเข้ารับการตรวจผ่านเอกซเรย์หรือ CT Scan แล้วพบเจอจุดที่ปอดว่ามีลักษณะน่าสงสัย หรือมีขนาดใหญ่ผิดปกติ ซึ่งอาจเป็นก้อนเนื้อร้ายหรือมีความเสี่ยงเป็นมะเร็งปอด

หลังผ่าตัดปอดจะใช้ชีวิตปกติได้ไหม?

หลังผ่าตัดสามารถใช้ชีวิตได้ปกติหากไม่มีอาการแทรกซ้อนที่รุนแรง ขณะเดียวกันควรปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์ในการฟื้นฟูหลังผ่าตัดปอดอย่างถูกวิธีร่วมด้วย

ผ่าตัดปอด ต้องพักฟื้นนานแค่ไหน?

โดยปกติแล้วจะใช้เวลาพักฟื้นในโรงพยาบาลประมาณ 2-3 วัน และอาการโดยรวมจะดีขึ้นภายใน 1-3 เดือน หากไม่มีอาการแทรกซ้อนใด ๆ ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับการฟื้นตัวของแต่ละบุคคล

ต้องดูแลตัวเองหลังผ่าตัดปอดอย่างไร?

แนะนำให้ปฏิบัติตัวตามคำแนะนำของแพทย์อย่างเคร่งครัด เช่น รับประทานยาที่แพทย์จ่าย หมั่นทำความสะอาดแผล ฝึกหายใจ หมั่นลุกขึ้นเดิน งดสูบบุหรี่และดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ ออกกำลังกายเบาๆ เช่นการเดิน การแกว่งแขน รวมถึงนอนหลับพักผ่อนอย่างเพียงพอเพื่อให้ฟื้นตัวได้เร็ว และป้องกันการเกิดภาวะแทรกซ้อนต่าง ๆ

References

Video-assisted thoracic surgery (VATS). (n.d.). Cleveland Clinic https://my.clevelandclinic.org/health/treatments/17617-video-assisted-thoracic-surgery-vats

Burgess, L. (2023, July 20). Thoracotomy: Use, procedure, and outlook. Medical News Today. https://www.medicalnewstoday.com/articles/320627

Thoracotomy: Procedure, preparation, and recovery. (2023). WebMD. https://www.webmd.com/lung-cancer/thoracotomy-procedure

Video-assisted thoracoscopic surgery (VATS). (2023). University Hospitals Coventry and Warwickshire NHS Trust. https://www.uhcw.nhs.uk/download/clientfiles/files/Patient%20Information%20Leaflets/Trauma%20and%20Neuro%20services/Cardiothoracic/Video-assisted%20thoracoscopic%20surgery%20(VATS).pdf