รู้ทัน…ป้องกันโรคปอดอักเสบ

โรคปอดอักเสบ (pneumonia) หรือที่เรียกกันว่า ปอดบวม คือการอักเสบที่เกิดขึ้นบริเวณเนื้อปอด ถุงลม และเนื้อเยื่อข้างเคียง สาเหตุส่วนใหญ่เกิดจากการติดเชื้อซึ่งเป็นโรคที่พบได้ค่อนข้างบ่อย

สาเหตุของปอดอักเสบติดเชื้อเกิดได้ทั้งจากเชื้อแบคทีเรียและเชื้อไวรัส มักพบได้บ่อยในเด็กเล็ก ผู้สูงอายุ และผู้ที่มีภาวะภูมิต้านทานต่ำ ซึ่งบางครั้งปอดอักเสบติดเชื้อรุนแรงอาจนำไปสู่ภาวะการหายใจล้มเหลว จนกระทั้งเสียชีวิตได้

เชื้อแบคทีเรียที่เป็นสาเหตุสำคัญของโรคปอดบวมที่สามารถป้องกันได้คือ เชื้อนิวโมคอคคัส (Streptococcus pneumoiae) ส่วนใหญ่จะพบอยู่ในโพรงจมูกและลำคอของคน สามารถแพร่กระจายผ่านทางละอองการไอและจาม

เชื้อไวรัสที่เป็นสาเหตุสำคัญของโรคปอดบวมที่สามารถป้องกันได้คือ เชื้อไวรัสไข้หวัดใหญ่ (influenza virus)

โรคไข้หวัดใหญ่และโรคปอดบวมจากเชื้อนิวโมคอคคัสเกี่ยวข้องกันอย่างไร

ผู้ป่วยไข้หวัดใหญ่อาจมีภาวะแทรกซ้อนเกิดปอดอักเสบติดเชื้อได้ เช่นเดียวกับโรคปอดบวมจากเชื้อนิวโมคอคคัส แต่การติดเชื้อนิวโมคอคคัสสามารถเกิดภาวะการติดเชื้อในกระแสเลือดร่วมด้วยได้ปอดอักเสบ ซึ่งการติดเชื้ออาจรุนแรงจนทำให้ระบบหายใจล้มเหลวและเสียชีวิตได้

จึงมีคำแนะนำให้ผู้ที่มีปัจจัยเสี่ยง เช่น ผู้สูงอายุควรได้รับการเสริมสร้างภูมิคุ้มกันโรคนิวโมคอคคัส เช่นเดียวกับโรคไข้หวัดใหญ่

อาการของโรคปอดบวม มีอะไรบ้าง

• มีไข้
• ไอมีเสมหะ
• หนาวสั่น
• เจ็บหน้าอกขณะหายใจหรือไอ
• หายใจลำบาก

ใครบ้างมีความเสี่ยงในการติดโรคปอดบวมจากเชื้อนิวโมคอคคัส

• ผู้สูงอายุตั้งแต่ 65 ปีขึ้นไป
• เด็กอายุต่ำกว่า 2 ปี
• ผู้ที่มีโรคประจำตัว เรื้อรัง เช่น โรคหัวใจ, โรคปอด, โรคไต, โรคเบาหวาน, โรคตับ
• ผู้ที่มีภูมิคุ้มกันบกพร่อง เช่นผู้ที่ ติดเชื้อไวรัส HIV, โรคมะเร็ง
• ผู้ที่สูบบุหรี่เป็นประจำ
• ผู้ที่ถูกตัดม้าม

การป้องกันโรคปอดบวม

1. ล้างมือให้สะอาด หรือใช้เจลแอลกอฮอล์ล้างมือ ที่มีความเข้มข้นไม่ต่ำกว่า 60 %
2. สวมหน้ากากอนามัย
3. หลีกเลี่ยงชุมชนแออัด
4. ฉีดวัคซีนป้องกัน เสริมสร้างภูมิคุ้มกันโรคปอดบวม

วัคซีนป้องกันโรคปอดบวมจากเชื้อนิวโมคอคคัส

ในปัจจุบันมี 2 ชนิด เราฉีดวัคซีนเพื่อลดความรุนแรง และภาวะแทรกซ้อนที่อาจจะเกิดขึ้น เช่นการติดเชื้อในกระแสเลือด

1. วัคซีนนิวโมคอคคัสแบบคอนจูเกต (PCV13) ซึ่งครอบคลุมเชื้อนิวโมคอคคัส 13 สายพันธุ์
2. วัคซีนนิวโมคอคคัสแบบโพลีแซคคาไรด์ (PPSV23) ซึ่งครอบคลุมเชื้อนิวโมคอคคัส 23 สายพันธุ์

การเสริมภูมิคุ้มกันเพื่อป้องกันการติดเชื้อจึงเป็นสิ่งที่ควรให้ความสำคัญ เสมือนการสร้างเกราะป้องกันให้กับร่างกาย แนะนำให้ปรึกษาแพทย์เพื่อรับการฉีดวัคซีนป้องกันในบุคคลที่มีความเสี่ยงทุกคน