บทความสุขภาพ
Knowledge
โรคอ้วนกับหัวใจ
นพ. วิโรจน์ โตควณิชย์
โรคอ้วน เป็นโรคที่เกี่ยวข้องกับพันธุกรรมและสิ่งแวดล้อม
โรคอ้วน คือ การที่มีน้ำหนักตัวมากเกินไปจากไขมันสะสม
เมื่อไรจะเรียกว่าอ้วน ปกติมักจะใช้ดัชนีมวลกาย Body mass index ซึ่งคำนวณได้จากน้ำหนักตัวเป็นกิโลกรัม หารด้วยส่วนสูงเป็นเมตรยกกำลังสอง
ค่า BMI สำหรับคนเอเชียถ้ามากกว่า 23 ถือว่ามากเกินปกติ และมากกว่า 25 ถือว่าอ้วน
อ้วนทำให้เกิดโรคที่เกี่ยวกับโรคหัวใจหลายอย่าง เช่น ทำให้ความดันโลหิตสูง น้ำตาลในเลือดสูง ไขมันในเลือดเพิ่มขึ้นซึ่งล้วนเป็นปัจจัยเสี่ยงต่อโรคหลอดเลือดเลี้ยงหัวใจ เราพบว่าคนอ้วนจะเสี่ยงต่อการเสียชีวิตกระทันหัน (Sudden death) มากกว่าคนปกติถึง 2.8 เท่า เสี่ยงต่อเส้นเลือดสมองตีบ 2 เท่า เสี่ยงต่อการทำงานของหัวใจล้มเหลว 1.9 เท่า และเสี่ยงต่อเส้นเลือดเลี้ยงหัวใจตีบ 1.5 เท่า
สาเหตุเนื่องจากความอ้วนทำให้หัวใจโตขึ้นทั้งๆ ที่ความดันโลหิตไม่สูง การเพิ่มขึ้นของกรดไขมันอิสระส่งผลให้มีการดูดกลับของเกลือโซเดียมที่ไตเพิ่มขึ้นทำให้ความดันสูงขึ้น ทำให้การทำงานของระบบประสาทอัตโนมัติเพิ่มมากขึ้น เซลล์ไขมันจะทำให้ฮอร์โมน และเอนไซม์หลายชนิดทำงานผิดปกติไป กรดไขมันอิสระที่สูงขึ้นยังทำให้เสี่ยงต่อโรคเบาหวาน
โรคอ้วนเป็นสาเหตุสำคัญของโรคนอนกรน ซึ่งจะพบหัวใจเต้นผิดจังหวะ ความดันโลหิตสูง และการทำงานของหัวใจล้มเหลว
นอกจากโรคหัวใจแล้ว อ้วนยังทำให้เสี่ยงต่อโรคหลายชนิด เช่น นิ่วในถุงน้ำดี เก๊าท์ โรคเข่าเสื่อมและมะเร็งบางชนิด เช่น มะเร็งลำไส้ใหญ่ มะเร็งต่อมลูกหมาก และมะเร็งมดลูก เป็นต้น
จะเห็นว่าโรคอ้วนก่อให้เกิดโรคมากมาย การควบคุมน้ำหนักตัวจึงเป็นสิ่งสำคัญ การรู้จักบริโภคอาหารที่เหมาะสม การออกกำลังกายสม่ำเสมอ จนถึงการใช้ยาช่วยลดน้ำหนักบางชนิดในคนที่อ้วนมากอาจเป็นสิ่งที่จำเป็น แต่ควรจะปรึกษาแพทย์ก่อนใช้เนื่องจากอาจมีผลข้างเคียงมาก และยาลดความอ้วนบางชนิดยังทำให้เกิดโรคของลิ้นหัวใจได้
