บทความสุขภาพ

Knowledge

การตรวจวัดระดับน้ำตาลในเลือดด้วยตนเอง ทางเลือกควบคุมน้ำตาลสำหรับผู้ป่วยเบาหวาน

พญ. ณัฐกานต์ มยุระสาคร

Self-Monitoring of Blood Glucose (SMBG)


คือ การตรวจวัดระดับน้ำตาลในเลือดด้วยตนเอง โดยการเจาะเลือดที่ปลายนิ้วและเครื่องตรวจระดับน้ำตาล (glucometer) ทำได้สะดวกที่บ้าน


ประโยชน์ของการตรวจ SMBG


  • รู้ระดับน้ำตาลในเลือดทันที เพื่อใช้ตรวจสอบเมื่อมีอาการผิดปกติ สงสัยภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ หรือน้ำตาลในเลือดสูง เมื่อมีอาการเจ็บป่วยเฉียบพลัน ก่อนและหลังการออกกำลังกาย หรือกิจกรรมที่มีความเสี่ยง เช่น การขับรถทางไกล และก่อนฉีดยาอินซูลิน เป็นต้น
  • ช่วยลดอาการฉุกเฉินของโรคเบาหวาน ได้แก่ น้ำตาลในเลือดต่ำ และน้ำตาลในเลือดสูง
  • ช่วยลดน้ำตาลสะสม โดยเฉพาะในผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่หนึ่ง
  • ช่วยลดโรคแทรกซ้อนของเบาหวาน เช่น เบาหวานขึ้นตา เบาหวานลงไต เส้นประสาทส่วนปลายเสื่อม โดยเฉพาะในเบาหวานชนิดที่หนึ่ง
  • ช่วยในการปรับพฤติกรรม (lifestyle modification) เลือกรับประทานอาหาร ออกกำลังกาย และช่วยปรับยาในผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่สอง

ใครบ้างควรตรวจ SMBG


  • ผู้ที่ใช้ยาฉีดอินซูลิน ได้แก่ ผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่หนึ่ง ผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่สองที่ฉีดอินซูลินมากกว่า 2 ครั้งต่อวัน
  • เป็นเบาหวานขณะตั้งครรภ์
  • เป็นโรคเบาหวาน และมีความตั้งใจอยากคุมน้ำตาลให้ดีขึ้น เพื่อป้องกันโรคแทรกซ้อน
  • มีอาการน้ำตาลในเลือดต่ำบ่อย เช่น เหงื่อแตก ใจสั่น หน้ามืด ตาลาย หิว โหยของหวานนอกมื้ออาหาร หรือช่วงกลางคืน

วิธีเลือกเครื่องตรวจระดับน้ำตาล (glucometer)


ควรเลือกที่มีการรับรองจาก US FDA หรือองค์การอาหารและยาประเทศสหรัฐอมเริกา หรือมาตรฐาน ISO โดยตรวจสอบได้ที่ https://consumerguide.diabetes.org/collections/meters เครื่องควรมีความคลาดเคลื่อนจากผลตรวจในห้องปฎิบัติการน้อยกว่าร้อยละ 15


สิ่งรบกวนการตรวจ ได้แก่ การรับประทานยาวิตามินซีในขนาดสูง หรือภาวะออกซิเจนในเลือดต่ำ


แบบแผนในการตรวจ SMBG และค่าเป้าหมาย


แตกต่างกันในผู้ป่วยแต่ละราย การวางแผนที่ดีทำให้ได้รับประโยชน์เต็มที่จากการตรวจ ยกตัวอย่าง เช่น


  • ตรวจก่อนฉีดยาอินซูลินในผู้ป่วยที่ฉีดอินซูลินเพื่อปรับปริมาณยาฉีด โดยค่าน้ำตาลเป้าหมายก่อนอาหารโดยทั่วไปจะเท่ากับ 80-130 มก.ต่อดล. เพื่อให้ได้ค่าน้ำตาลสะสม (HbA1C) 6.5 -7% โดยมีการศึกษาในผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่หนึ่งพบว่าเมื่อตรวจบ่อยขึ้นหลาย ๆ ครั้งต่อวัน น้ำตาลสะสมจะลดลงตามจำนวนครั้งของการตรวจ
  • ตรวจหลังรับประทานอาหาร น้ำตาลในเลือดขึ้นสูงสุด 1-2 ชั่วโมงหลังอาหาร เพื่อเรียนรู้ผลของอาหารต่อระดับน้ำตาลในเลือด ค่าเป้าหมายทั่วไป น้อยกว่า 180 มก.ต่อดล. เพื่อให้ได้ค่าน้ำตาลสะสม HbAC 6.5-7%
  • ตรวจก่อนนอนในผู้ป่วยที่ฉีดยาอินซูลิน เพื่อใช้ปรับยาและป้องกันภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ
  • ตรวจเมื่อมีอาการสงสัยน้ำตาลในเลือดต่ำ เพราะอาการเกิดจากสารอะดรีนาลีนหลั่งซึ่งมีหลายสาเหตุ บางครั้งการดื่มของหวานชื่นใจทำให้อาการดีขึ้น ทั้งที่ไม่ได้มีน้ำตาลในเลือดต่ำจริงก็ได้ หรือในทางกลับกันบางคนน้ำตาลในเลือดต่ำเหลือ 65 มก.ต่อดล.แต่ไม่มีอาการ เพราะน้ำตาลต่ำบ่อย จนร่างกายปรับตัว ไม่มีอาการเตือน ซึ่งอันตรายกว่า
  • ตรวจเมื่อมีอาการน้ำตาลในเลือดสูง ได้แก่ ปัสสาวะบ่อย คอแห้ง หิวน้ำ เพลีย ไม่มีแรง เป็นต้น
  • ตรวจเมื่อเจ็บป่วยเฉียบพลัน เนื่องจากเป็นช่วงที่ระดับน้ำตาลในเลือดแกว่ง อาจต่ำหรือสูงกว่าปกติได้

แพทย์จะกำหนดแบบแผนในการเจาะเลือดที่ชัดเจน เพื่อให้ได้ข้อมูลครบถ้วน ไม่มีอคติ (bias) จากการสุ่มเจาะ และการใช้เครื่องรุ่นที่ส่งข้อมูลอิเลคทรอนิกส์ได้ จะช่วยลดความคลาดเคลื่อนการจากบันทึกข้อมูลไม่ตรงตามความจริง และการสรุปผลที่ดูง่าย ชัดเจน เข้าใจง่าย ช่วยให้ผู้ป่วยเข้าใจรูปแบบการเปลี่ยนแปลงระดับน้ำตาลในแต่ละช่วงเวลาของวันได้ดีขึ้น เพื่อปรับพฤติกรรม อาหาร และการออกกำลังกายได้อย่างเหมาะสม


แพทย์จะกำหนดเป้าหมายที่แตกต่างกันสำหรับผู้ป่วยแต่ละราย และแนะนำวิธีแก้ไขเบื้องต้นเมื่อระดับน้ำตาลในเลือดสูงหรือต่ำเกินไป เช่น รับประทานอาหารกลุ่มแป้งเพิ่มขึ้น หรือปรับยา เป็นต้น


การสรุปผลการตรวจ SMBG ที่ดีจะช่วยให้ผู้ป่วยเข้าใจตนเอง ปรับพฤติกรรม และช่วยให้แพทย์ปรับการรักษาได้อย่างเหมาะสม เพื่อลดอาการแทรกซ้อนทั้งฉุกเฉินเฉียบพลัน และโรคแทรกซ้อนเรื้อรังระยะยาวของโรคเบาหวานได้

เกี่ยวกับผู้เขียนบทความ

พญ. ณัฐกานต์  มยุระสาคร

พญ. ณัฐกานต์ มยุระสาคร

ศูนย์เบาหวานและเมตาบอลิก

บทความที่เกี่ยวข้อง (10)

ดูทั้งหมด

ไส้เลื่อน ใครก็เป็นได้ อันตรายที่ต้องรักษาก่อนเกิดภาวะแทรกซ้อน

ไส้เลื่อน คือภาวะที่ลำไส้เลื่อนหรือดันออกมาจากช่องท้อง สามารถสังเกตเห็นก้อนนูนออกมาตามขาหนีบ หน้าท้อง สะดือ หากไม่รักษาอาจเกิดอันตรายจากอาการแทรกซ้อนได้

รู้ทันต้อหิน โรคร้ายทำลายการมองเห็น รีบรักษาก่อนสายเกินแก้

ต้อหิน (Glaucoma) คือโรคตาที่มีสาเหตุจากขั้วประสาทตาเสื่อม ผู้ป่วยจะมีอาการปวดหัวปวดตา กระจกตาขุ่น การมองเห็นแย่ลง และค่อย ๆ สูญเสียการมองเห็นไปในที่สุด

Hypothyroidism คืออะไร? รู้ทันสาเหตุ อาการ และวิธีรักษา

Hypothyroidism คือ ภาวะพร่องฮอร์โมนไทรอยด์ หรือฮอร์โมนไทรอยด์ทำงานต่ำ ทำให้ระดับการเผาผลาญพลังงานลดลง และนำมาสู่การทำงานของระบบต่าง ๆ ผิดปกติ

รู้ทันอาการน้ำในหูไม่เท่ากัน ใครเวียนหัว บ้านหมุนบ่อยต้องระวัง

โรคน้ำในหูไม่เท่ากัน เป็นความผิดปกติของระบบน้ำในหูชั้นใน ซึ่งสามารถเกิดได้จากหลายสาเหตุ ทำให้ผู้ป่วยมีอาการ เวียนหัว บ้านหมุน ทรงตัวไม่อยู่ และการได้ยินผิดปกติ

หายใจไม่อิ่ม หายใจลำบาก สัญญาณอันตรายที่คุณไม่ควรมองข้าม

หายใจไม่อิ่ม เป็นอาการที่หลายคนเผชิญ อาจมีอาการแน่นหน้าอก หายใจไม่เต็มปอด หายใจลำบาก หัวใจเต้นเร็ว เหนื่อยง่าย บทนี้ความจะพาไปดูสาเหตุของอาการเหล่านี้กัน

ภาวะหัวใจหยุดเต้นเฉียบพลัน อันตรายถึงชีวิตแบบไร้สัญญาณเตือน

หัวใจหยุดเต้นเฉียบพลัน (Sudden Cardiac Arrest) คือ ภาวะที่หัวใจหยุดทำงานกะทันหัน ทำให้หมดสติและเสียชีวิตในไม่กี่นาที จึงเป็นภาวะฉุกเฉินที่ต้องรับการรักษาทันที

อาการปวดเข่าคืออะไร มีวิธีป้องกันข้อเข่ามีอะไรบ้าง?

อาการปวดเข่าเป็นอาการที่เกิดได้จากหลายสาเหตุ เช่น ข้อเข่าเสื่อม และส่งผลต่อชีวิตประจำวันได้ การรู้ถึงสาเหตุ วิธีป้องกัน และการรักษาอาการปวดเข่าจึงเป็นเรื่องสำคัญ

EST คืออะไร? การตรวจสมรรถภาพหัวใจ Exercise Stress Test

EST (Exercise Stress Test) คือ การออกกำลังกายตรวจสมรรถภาพหัวใจ เป็นวิธีวินิจฉัยสุขภาพหัวใจเพื่อทำการรักษาต่อไป EST มีขั้นตอนอย่างไรบ้าง? บทความนี้มีคำตอบ

ภาวะข้อไหล่หลุดคืออะไร รู้สาเหตุ อาการ และวิธีรักษาให้หายดี

ภาวะข้อไหล่หลุดคืออาการที่พบได้บ่อยในคนที่ใช้แรงเยอะ ๆ หรือเคยไหล่หลุดมาก่อน มาดูกันว่าอะไรคือสาเหตุที่ทำให้ไหล่หลุดได้บ้าง และจะต้องดูแลรักษาตัวอย่างไ

กระดูกคอเสื่อมอันตรายไหม? รู้จักอาการ สาเหตุ และการป้องกัน

โรคกระดูกคอเสื่อมอันตรายไหม? ชวนคุณมาทำความรู้จักกับอาการ สาเหตุ และการรักษา เพื่อป้องกันสุขภาพตัวเองไม่ให้กระดูกคอได้รับบาดเจ็บ

Copyright © 2024 All Rights Reserved | Praram 9 Hospital