บทความสุขภาพ
Knowledge
วัคซีนไข้หวัดใหญ่แบบพ่นจมูก (LAIV) ช่วยป้องกันได้อย่างไร
ในช่วงฤดูไข้หวัดใหญ่ หลายคนเริ่มมองหาวิธีป้องกันตัวเองและคนในครอบครัว หนึ่งในวิธีที่แพทย์แนะนำเพื่อป้องกันไวรัสไข้หวัดใหญ่ก็คือการฉีดวัคซีน แต่ในปัจจุบันก็มีทางเลือกใหม่ที่สะดวกและไม่ต้องใช้เข็ม อย่าง ‘วัคซีนไข้หวัดใหญ่แบบพ่นจมูก’ ที่ได้รับความสนใจจากทั้งผู้ปกครองและผู้ใหญ่ เนื่องจากเป็นวิธีการป้องกันไข้หวัดใหญ่ที่ง่าย อ่อนโยน ไม่เจ็บ เหมาะสำหรับเด็กและผู้ที่กลัวเข็ม
Key Takeaways
- วัคซีนไข้หวัดใหญ่แบบพ่นจมูก เป็นวัคซีนชนิดเชื้อเป็นอ่อนฤทธิ์ ให้ผ่านการพ่นเข้าโพรงจมูก แทนการฉีดเข้ากล้ามเนื้อ
- การให้วัคซีนชนิดนี้เหมาะสำหรับเด็กและผู้ใหญ่ ที่ต้องการป้องกันไข้หวัดใหญ่โดยไม่ต้องใช้เข็ม
- ช่วยกระตุ้นภูมิคุ้มกันทั้งในเยื่อบุทางเดินหายใจและร่างกาย ทำให้การป้องกันไข้หวัดใหญ่ตรงจุดและมีประสิทธิภาพ
- ผลข้างเคียงมักเล็กน้อยและหายได้เอง เช่น คัดจมูก น้ำมูกไหล เจ็บคอ หรือมีไข้ต่ำ
- มีข้อควรระวังในกลุ่มผู้ตั้งครรภ์ ผู้มีภูมิคุ้มกันบกพร่อง และเด็กเล็กบางกลุ่ม ควรปรึกษาแพทย์ก่อนรับวัคซีน
วัคซีนไข้หวัดใหญ่แบบพ่นจมูก คืออะไร ทำงานอย่างไร
วัคซีนไข้หวัดใหญ่แบบพ่นจมูก เป็นวัคซีนชนิดเชื้อเป็นอ่อนฤทธิ์ (Live Attenuated Influenza Vaccine, LAIV) ที่ให้ผ่านการพ่นละอองเข้าสู่โพรงจมูกแทนการฉีดเข้ากล้ามเนื้อ วัคซีนชนิดนี้ออกแบบมาเพื่อเลียนแบบการติดเชื้อไข้หวัดใหญ่ในร่างกาย ช่วยกระตุ้นภูมิคุ้มกันได้ทั้งในระบบและบริเวณเยื่อบุทางเดินหายใจส่วนต้น ซึ่งเป็นจุดแรกที่เชื้อไวรัสเข้าสู่ร่างกาย
วัคซีนไข้หวัดใหญ่แบบพ่นจมูก มีข้อดีอย่างไร
LAIV ถือเป็นอีกทางเลือกในการสร้างภูมิคุ้มกันที่แตกต่างจากวัคซีนชนิดฉีด ด้วยคุณสมบัติที่ช่วยเพิ่มความสะดวก และตอบโจทย์ผู้รับวัคซีนหลายกลุ่ม โดยข้อดีที่สำคัญได้แก่
- ลดความกังวลเรื่องเข็ม เนื่องจากไม่ใช้เข็ม ทำให้ผู้ที่กลัวเข็มรวมถึงเด็กเล็กรับวัคซีนได้ง่ายขึ้น
- ขั้นตอนสั้น สะดวก การให้วัคซีนทำได้โดยการพ่นเข้าสู่โพรงจมูก ไม่ยุ่งยาก และใช้เวลาไม่นาน
- เสริมเกราะป้องกันได้ตรงจุด วัคซีนชนิดนี้สามารถกระตุ้นภูมิคุ้มกันในเยื่อบุทางเดินหายใจส่วนต้น ซึ่งเป็นบริเวณที่ไวรัสเข้าสู่ร่างกายเป็นอันดับแรก
- ประสิทธิภาพสูงในเด็กและวัยรุ่น ช่วยลดโอกาสการติดเชื้อไข้หวัดใหญ่ได้อย่างมีนัยสำคัญในกลุ่มอายุ 2-17 ปี
วัคซีนไข้หวัดใหญ่แบบพ่นจมูกเหมาะกับใครบ้าง
วัคซีนแบบพ่นจมูกกระตุ้นภูมิคุ้มกัน เป็นอีกหนึ่งทางเลือกสำหรับการป้องกันโรคไข้หวัดใหญ่ เหมาะกับผู้ที่ต้องการความสะดวกสบาย และไม่อยากเจ็บจากการฉีด โดยกลุ่มที่มักแนะนำ ได้แก่
- เด็กอายุ 2 ปีขึ้นไป ที่กังวลหรือกลัวการฉีดยา
- วัยรุ่นและผู้ใหญ่ที่อายุไม่เกิน 49 ปี มีสุขภาพแข็งแรง
- ผู้ปกครองที่มองหาทางเลือกแทนการฉีดโดยเข็ม สำหรับบุตรหลาน
ทั้งนี้ ควรปรึกษาแพทย์ก่อนรับวัคซีนทุกครั้ง เพื่อประเมินความเหมาะสมของแต่ละบุคคล
วัคซีนไข้หวัดใหญ่แบบพ่นจมูก มีผลข้างเคียงไหม
โดยทั่วไปวัคซีนที่พ่นจมูก เพื่อป้องกันไวรัสไข้หวัดใหญ่ถือว่ามีผลข้างเคียงที่ไม่รุนแรง มักหายได้เองภายในไม่กี่วัน โดยอาการที่อาจเกิดขึ้นหลังจากรับวัคซีน มีดังนี้
- คัดจมูกหรือมีน้ำมูก
- ไอ จาม หรือระคายคอ
- เจ็บคอหรือเสียงแหบ
- มีไข้ต่ำ ๆ ปวดศีรษะ หรืออ่อนเพลียเล็กน้อย
หากมีอาการผิดปกติที่รุนแรง เช่น หายใจลำบากหรือมีอาการบวม ควรรีบพบแพทย์ทันที
วัคซีนไข้หวัดใหญ่แบบพ่นจมูก มีข้อควรระวังอย่างไรบ้าง
การใช้วัคซีนพ่นจมูกต้านไวรัสไข้หวัดใหญ่นั้น จะมีบางกลุ่มที่ควรระมัดระวัง หรืออาจไม่เหมาะสมในการใช้วัคซีนชนิดนี้ ได้แก่
- เด็กอายุต่ำกว่า 2 ปี และผู้ใหญ่อายุมากกว่า 49 ปี
- หญิงตั้งครรภ์
- ผู้ที่มีภูมิคุ้มกันบกพร่อง หรือมีโรคประจำตัวที่เกี่ยวข้องกับระบบทางเดินหายใจ เช่น หอบหืด
- เด็กหรือวัยรุ่นที่กำลังใช้ยาแอสไพริน
- ผู้ที่เคยมีอาการแพ้รุนแรงต่อส่วนประกอบของวัคซีน
วัคซีนไข้หวัดใหญ่แบบพ่นจมูก ทางเลือกป้องกันไร้เข็ม
วัคซีนไข้หวัดใหญ่แบบพ่นจมูก เป็นอีกหนึ่งนวัตกรรมทางการแพทย์ที่ช่วยให้การป้องกันโรคไข้หวัดใหญ่เป็นเรื่องง่าย สะดวก และไม่ต้องทนเจ็บจากการฉีดด้วยเข็ม เหมาะสำหรับทั้งเด็กและผู้ใหญ่ที่มองหาทางเลือกที่อ่อนโยน รวดเร็ว แต่ยังคงมีประสิทธิภาพ หากกำลังพิจารณาการดูแลสุขภาพของครอบครัว โรงพยาบาลพระรามเก้าพร้อมให้คำปรึกษา และบริการในทุก ๆ ด้านอย่างเต็มที่
สอบถามข้อมูลเพิ่มเติม
- Facebook : Praram 9 hospital
- Line : @Praram9Hospital
- โทร. 1270
คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับการใช้วัคซีนไข้หวัดใหญ่แบบพ่นจมูก
1. วัคซีนไข้หวัดใหญ่แบบพ่นจมูกต่างจากแบบฉีดอย่างไร?
วัคซีนไข้หวัดใหญ่แบบพ่นจมูกเป็นวัคซีนชนิดเชื้อเป็นอ่อนฤทธิ์ ให้ผ่านการพ่นละอองเข้าโพรงจมูก แทนการฉีดเข้ากล้ามเนื้อเหมือนวัคซีนฉีดทั่วไป ทำให้ผู้รับวัคซีนไม่ต้องเจ็บจากเข็มและสะดวกต่อการใช้โดยเฉพาะเด็ก
2. วัคซีนพ่นจมูกป้องกันได้นานแค่ไหน?
วัคซีนแบบพ่นจมูกให้การป้องกันในช่วงฤดูกาลไข้หวัดใหญ่เพียงครั้งเดียว โดยประสิทธิภาพสูงสุดมักอยู่ในช่วง 6-12 เดือนหลังรับวัคซีน เนื่องจากไวรัสไข้หวัดใหญ่มีการกลายพันธุ์ตามฤดูกาล จึงแนะนำให้รับวัคซีนทุกปี เพื่อการป้องกันที่ต่อเนื่อง
References
Beth Johnston, PharmD, BCPS. (2024, September 29). FluMist (influenza vaccine live, intranasal) - Uses, Side Effects, and More. https://www.webmd.com/drugs/2/drug-189205/flumist-trivalent-2024-2025-nasal/details
Health Care Providers. (2025, January 31). Live, Attenuated Influenza Vaccine VIS. https://www.cdc.gov/vaccines/hcp/current-vis/influenza-live-intranasal.html
Influenza virus vaccine live intranasal--MedImmune vaccines: CAIV-T, influenza vaccine live intranasal. (2003). Drugs in R&D, 4(5), 312–319. https://doi.org/10.2165/00126839-200304050-00007
