โรคไตกับกรรมพันธุ์

คุณพ่อเป็นไตวายกำลังรักษาด้วยการฟอกเลือด และรอเปลี่ยนไต อยากทราบว่าตัวเองจะมีโอกาสเสี่ยงเป็นโรคไตเหมือนคุณพ่อหรือไม่ และจะทราบได้อย่างไรว่ากำลังป่วยเป็นโรคไต มีวิธีการใดป้องกันได้บ้าง เช่น ลดทานอาหารเค็ม จะเกี่ยวข้องกันหรือไม่ครับ

คำตอบ (จากแพทย์ผู้เชี่ยวชาญโรคไต)

โดย นายแพทย์โกวิท ด่านวิริยะทรัพย์ (อายุรแพทย์และแพทย์ผู้เชี่ยว

ไตวายมีหลายชนิด ส่วนใหญ่มักไม่ทราบสาเหตุแต่ไม่ใช่กรรมพันธุ์ มีจำนวนน้อยที่เกิดจากกรรมพันธุ์ เช่น ไตวายจากซีสต์ที่ไตทั้ง 2 ข้าง หรือไตวายที่เกิดร่วมกับหูหนวก เป็นต้น ถ้าไม่ใช่กรณีเหล่านี้ที่เป็นกรรมพันธุ์ก็ไม่ต้องกังวลที่จะเป็น

ส่วนไตวายที่เกิดจากโรคในระบบอื่น เช่น ไตวายจากเบาหวานนั้นอาจจะมีความเป็นไปได้สูงที่บุตรหลานของผู้ป่วยเบาหวานก็มีโอกาสเป็นเบาหวานสูง และเมื่อเป็นเบาหวานแล้วควบคุมไม่ได้ดีก็มีโอกาสไตวายได้เช่นกัน

การตรวจว่ามีโรคไตหรือเปล่าควรตรวจให้เจอตั้งแต่ระยะเริ่มต้นของโรค เพื่อหาทางป้องกันไม่ให้ไตเสื่อมสภาพไปจนไตวายในที่สุด การตรวจปัสสาวะเพื่อดูว่ามีการรั่วของโปรตีนไข่ขาว หรือเม็ดเลือดแดงออกมาจะทำให้พบว่ามีความผิดปกติของไตตั้งแต่ยังไม่มีอาการใดๆ การตรวจเลือดอาจช่วยบอกถึงสมรรถนะในการขับของเสียของไตว่ายังดีอยู่หรือไม่ ซึ่งการตรวจทั้ง 2 อย่างนี้ไม่เสียค่าใช้จ่ายมากแต่อย่างใด แต่จะช่วยพบความผิดปกติตั้งแต่ระยะเริ่มต้น และช่วยให้เริ่มการรักษาแต่เนิ่นๆ

การพบแพทย์เพื่อวัดความดันโลหิตสูงก็จะช่วยให้พบว่ามีความผิดปกติที่ไตหรือไม่ แต่โรคไตไม่จำเป็นต้องมีความดันโลหิตสูงทุกราย แต่เมื่อมีโรคไตแล้วการควบคุมความดันโลหิตสูงจะช่วยลดอัตราการเสื่อมสภาพของไตให้ช้าลง ความเค็มเป็นส่วนหนึ่งที่ทำให้การควบคุมความดันโลหิตยากขึ้น การลดอาหารเค็มจึงจำเป็นในการควบคุมความดันโลหิต แต่ไม่สามารถป้องกันการเกิดโรคไตได้

ขณะนี้พบว่ามียากลุ่มหนึ่งที่ช่วยชลออาการเสื่อมสภาพของไตให้ช้าลง ถ้าผู้ป่วยได้รับยานี้ตั้งแต่ระยะแรกๆ ที่พบว่าเป็นโรคไต ยากลุ่มนี้มีชื่อว่า ACEI ซึ่งใช้เป็นยาลดความดันโลหิตด้วยในตัว ขนาดและวิธีใช้ควรอยู่ในความดูแลของแพทย์